Oleh Nik Abdul Rakib Bin Nik Hassan
Kali ini akan bicara tentang Sekolah Tadika ataupun
Taman didikan kanak-kanak di Patani, Selatan Thailand. Pengertian Sekolah
Tadika di Patani, Selatan Thailand sangat berbeza dengan Sekolah Tadika di
Malaysia. Ataupun dengan Pendidikan Anak Usia Dini (PAUD) di Indonesia. Kerana Sekolah
Tadika di Patani, Selatan Thailand adalah sekolah yang menjalankan pembelajaran
di hari sabtu dan Ahad. Pelajar-pelajarnya terdiri dari pelajar-pelajar darjah
1-6 di sekolah rendah yang belajar di hari isnin-hari jumaat.
Disini akan ketengahkan tentang Sekolah
Tadika yang dimuatkan dalam tesis Sdr. Zawawee Pakda Ameen, pensyarah di Prince
of Songkla University, Kampus Pattani. Tesis MA ini dituju kepada Akademi
Pengajian Melayu, Universiti Malaya. Isi kandungan tentan Sekolah Tadika adalah
seperti berikut :
Sekolah Tadika (Taman didikan kanak-kanak)
Pendidikan di sekolah tadika merupakan salah
satu kegiatan agama yang kebiasaannya dilakukan di sekitar kawasan masjid.
Tadika adalah kata singkatan daripada Taman Didikan Kanak-kanak. Sekolah tadika
adalah institusi pendidikan awal yang mengajar pendidikan agama Islam, bahasa
Melayu dan bahasa Arab. Setiap kampung di wilayah Pattani memiliki sebuah
masjid dan di kawasan masjid terdapat sebuah binaan sekolah tadika. Ini adalah
fenomena yang terjadi kerana kesedaran penduduk Patani terhadap tugas dan tanggungjawabnya
sebagai orang Islam. Walaupun pada tahap awalnya tidak terdapat bantuan
daripada pihak berkuasa, namun kesedaran terhadap masa depan status keagamaan
dan kemelayuan penduduk Melayu Patani adalah faktor terpenting.
Kebiasaannya pendidikan awal ini dijalankan
pada waktu pagi sebelum ke sekolah rendah kebangsaan atau waktu petang
selepasnya, dan pada hari Sabtu dan Ahad. Dengan masa belajar yang terhad, para
cikgu berusaha mengajar sesempat mungkin supaya dapat mengisi ilmu pengetahuan
bahasa dan agama yang dijadualkan. Mereka mengajar dengan niat kepentingan
keagamaan dan modal kesedaran terhadap identiti Melayu Patani yang ada di dalam
diri mereka. Oleh itu cikgu tidak menuntut wang gaji daripada mana-mana pihak.
Bagaimanapun terdapat juga sedikit bantuan daripada pihak masjid dan penduduk
kampung sebagai sagu hati dan juga untuk membeli alat-alat mengajar seperti
kapur dan pemadamnya. Usaha wakil rakyat Melayu di Thailand pada kebelakangan
ini telah menyebabkan pihak kerajaan membantu sedikit masalah kewangan sekolah
tadika dengan memberi wang gaji kepada guru. Meskipun sekolah tadika mempunyai
kelemahan dalam aspek fizikal seperti binaan, kewangan dan alat-alat mengajar,
institusi ini juga dapat berlangsung kerana mendapat sokongan kuat daripada penduduk
Melayu.
Sekolah tadika merupakan institusi pendidikan pra-sekolah yang memperkenalkan huruf-huruf Arab, Jawi dan Rumi. Bahasa Arab dan bahasa Melayu merupakan kunci untuk mempelajari dan memahami ilmu-ilmu agama Islam yang diajarkan di Patani, terutamanya di institusi pondok dan madrasah. Pelajar-pelajar di institusi ini terdiri daripada kanak-kanak yang masih belajar di sekolah rendah kerajaan. Sekolah tadika adalah hasilan daripada peranan institusi pondok, sekolah tadika memainkan peranannya sebagai institusi pengasas identiti Melayu Patani kepada penduduk Melayu di Patani.
Pendidikan di sekolah kerajaan dianggap oleh
penduduk Melayu pada zaman dahulu atau golongan tua sekarang yang berumur 60-an
sebagai sekolah Siam yang mengajar untuk menjadi orang Siam atau orang Buddha.
Dengan itu dasar kerajaan terutamanya penguatkuasaan Akta Pendidikan Wajib pada
tahun 1921 merupakan faktor yang menimbulkan kesedaran terhadap kepentingan
pendidikan agama dan bahasa Melayu. Bagi kerajaan, dasar tersebut merupakan
langkah permulaan yang penting untuk menggalakkan rakyatnya berbahasa Thai yang
seterusnya dapat mendatangkan keamanan di kawasan ini. Sebaliknya penduduk
Melayu pada waktu itu (tahun 1921) menganggapnya sebagai salah satu usaha
kerajaan untuk menghilangkan identiti Melayu Patani kerana pendidikan di
sekolah rendah yang diwajibkan oleh kerajaan menggunakan pengantar bahasa Thai
dan ilmu yang diajar adalah ilmu sekular. Dalam situasi tersebut sekolah tadika
adalah benteng utama yang berfungsi melawan pengaruh identiti nasional yang
dilaksanakan melalui dasar tersebut, walaupun menggunakan masa hanya sejam atau
dua jam sehari kalau dibandingkan dengan sekolah rendah kerajaan yang
dipelajari dari 8 pagi sehingga 4 petang.
Dalam temuramah dengan guru di beberapa buah sekolah tadika di wilayah
Pattani, didapati bahawa kebanyakan guru tadika sedang belajar di sekolah agama
yang juga mempunyai sistem pendidikan pondok. Setelah selesai mengajar sekolah
tadika pada waktu pagi, murid-muridnya akan pergi belajar di sekolah rendah
kerajaan, sementara guru juga perlu pergi belajar di sekolah agama
masing-masing. Pada waktu malam guru-guru tersebut mempelajari kitab Jawi
dengan tuan gurunya. Sekolah tadika dibahagikan kepada 3-6 darjah iaitu kelas
A, B, 1, 2, 3 dan 4. Pembahagian kelas tergantung kepada pelajar dan sekolah
rendah kerajaan kerana pelajar yang belajar di sekolah tadika adalah mereka
yang sedang belajar di sekolah rendah kerajaan.
Ilmu yang diajarkan di sekolah tadika adalah
ilmu keagamaan seperti mata pelajaran Tauhid, Fiqh, Sejarah Nabi, al-Quran dan
ilmu bahasa seperti mata pelajaran Nahu, Saraf, Mutalaah, Muhadathah, Imlak,
Khat, Rumi dan Jawi. Kebanyakan pelajar yang tamat sekolah rendah kerajaan juga
akan berhenti belajar sekolah tadika kerana mereka akan menyambung
pendidikannya di sekolah pondok atau di pondok tradisional. Terdapat segolongan
kecil yang menyambung pendidikannya di sekolah menengah kebangsaan Thai.
Institusi pondok berperanan mengeluarkan
guru-guru untuk mengajar di sekolah tadika. Kadang-kadang tuan imam akan
memohon bantuan guru tadika daripada sekolah pondok atau pondok tradisional.
Pelajar yang lulus daripada sekolah tadika akan menyambung pendidikannya di
sekolah pondok atau pondok tradisional. Mereka ini pula kemudiannya berkhidmat
mengajar di sekolah-sekolah tadika.
Ini adalah hubungan erat antara institusi pondok dan sekolah tadika. Sekolah tadika berfungsi menanamkan asas identiti Melayu Patani kepada kanak-kanak. Sementara institusi pondok berperanan mewujudkan penyebar dan penanam asas identiti Melayu Patani yang bergiat di sekolah tadika. Fenomena tersebut dapat menunjukkan bahawa sekolah tadika adalah salah satu daripada peranan institusi pondok dan merupakan institusi yang banyak membantu menyemaikan identiti Melayu Patani.