ศาสนายาวี (Agami Jawi) ความเชื่อผสมผสานระหว่างศาสนาอิสลามกับศาสนาฮินดูของชาวชวา อินโดเนเซีย

โดย นิอับดุลรากิ๊บ  บินนิฮัสซัน

ความเชื่อของชาวชวาที่เรียกว่าความเชื่อเกอยาเวน (Jawa Kejawen)

คำว่าเกอยาเวนเป็นภาษาชวา มาจาก ควาเป็นชวา หรือ Ke-Jawa-an เป็นความเชื่อที่ชาวชวาส่วนหนึ่งนับถือความเชื่อนี้มีลักษณะเป็นการผสมผสานระหว่างความเชื่อทางศาสนาอิสลาม + ศาสนาฮินดู + ความเชื่อดั้งเดิม + หรือ คริสต์ก็มีอิทธิพลอยู่ด้วย นักมานุษยวิทยาชาวสหรัฐที่ชื่อว่า Clifford Geertz ในหนังสือที่ชื่อว่า The Religion of Java เขาเรียกว่าความเชื่อของชาวชวานี้ว่า  ศาสนาชวา (Agami Jawi)

หนังสือต่างๆที่เขียนเกี่ยวกับหลักการความเชื่อของชวาเกอยาเวน หรือที่เรียกว่า ศาสนายาวี ในประเทศอินโดเนเซีย

 

ความเชื่อของชาวชวาเกอยาเวน (Jawa Kejawen) คือแนวความคิดที่ผสมผสานระหว่างหลักการของศาสนาอิสลามกับแนวความเชื่อดั้งเดิมของคนชวา คนชวานั้นมีการเน้นด้านจิตวิญญาณ Niels Mulder ได้กล่าวว่าเป็นร่องรอยที่ยังเหลืออยู่ของความเชื่อทางศาสนาพุทธและฮินดูของคนชวา ส่วนใหญ่ของสังคมชวาเป็นสังคมที่มีความเชื่อชวาเกอยาเวน (Jawa Kejawen) หรือ Islam Abangan

พวกเขาไม่ปฏิบัติตามหลักศาสนาอิสลามตามที่ศาสนาได้บัญญัติ เช่น ไม่ละหมาดวันละ 5 เวลา ไม่ไปมัสยิด และไม่ถือศีลอดในเดือนรอมฎอม การปฏิบัติของคนชวาที่มีความเชื่อชวาเกอยาเวน (Jawa Kejawen) คือการถือศีลอด คนชวา กลุ่มนี้จะถือศีลอดในวันจันทร์,พฤหัส หรือถือศีลอดในวันเกิด

คนชวาที่มีความเชื่อชวาเกอยาเวน (Jawa Kejawen) ถือว่าการนั่งตั้งสมาธิ (bertapa) เป็นสิ่งที่สำคัญยิ่ง  ในความหมายของการนั่งตั้งสมาธิ (Bertapa)ของคนชวาที่มีความเชื่อชวาเกอยาเวน (Jawa Kejawen) นั้นมีลักษณะคล้ายกับการถือศีลอด (Berpuasa) การถือศีลอดของสังคมชวานั้นมีหลากหลายชนิด บางครั้งตรงกับหลักการของศาสนาอิสลาม แต่ก็มีอีกมากที่เป็นการถือศีลอดโดยยึดถือหลักการสอนของความเชื่อชวาเกอยาเวน (Jawa Kejawen)

การบูชาของชาวชวาเกอยาเวน

 การบูชาราตูกีดุล เจ้าแม่แห่งท้องทะเล ณ ชายหาดแห่งเมืองยอกยาการ์ตา

ภาพวาดของราตูกีดุล เจ้าแม่แห่งท้องทะเล ที่ชาวชวาเกอยาเวนนับถือ

 

การทำพิธีบูชาเจ้าแห่งภูเขาไฟ โดยมีผู้ถือกุญแจภูเขาไฟ เป็นผู้นำในการทำพิธี

ในปัจจุบันความเชื่อลักษณะนี้ของชาวชวา ยังมีอยู่สูง ชาวชวากลุ่มนี้มีความเชื่อว่าโลก มีอยู่ 2 โลก คือ โลกมนุษย์ และอีกโลกหนึ่งเป็นโลกเร้นลับ ในส่วนของโลกเร้นลับนี้ จะมี 2 ส่วน คือ ในท้องทะเล จะมีเจ้าแม่แห่งท้องทะเล คือ ราตูกีดุล เป็นผู้ดูแล และอีกหนึ่ง คือภูเขาไฟ จะมีผู้ดูแล โดยคนดูแล ที่เรียกว่าผู้ถือกุญแจภูเขาไฟ ต้องได้รับการแต่งตั้งจากสุลต่านแห่งเมืองยอกยาการ์ตา ดังนั้น ทุกปี จะมีการบูชาเจ้าแม่ท้องทะเล ที่ชายหาดในเมืองยอกยาการ์ตา และอีกแห่ง คือภูเขาไฟ  โดยมีผู้นำในการทำพิธีถวายชุดเครื่องแต่งกายให้แก่เจ้าแห่งภูเขาไฟ โดยมีผู้ถือกุญแจภูเขาไฟ หรือที่เรียกว่า Juru kunci เป็นผู้นำในการทำพิธี