สุสานรายากูนิง เจ้าเมืองปาตานี ที่เมืองโกตาบารู รัฐกลันตัน

 

โดย นิอับดุลรากิ๊บ  บินนิฮัสซัน

สัมผัสสุสานรายากูนิง เจ้าเมืองปาตานี ที่เมืองโกตาบารู รัฐกลันตัน คณะศึกษาสืบค้นประวัติศาสตร์เมืองระแงะ  จาก ศูนย์สมุทรรัฐเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ศึกษา  มอ. ปัตตานี มีคุณ Na Nitchaya  คุณ Sophia Hajisamae  ร่วมกับ ศูนย์นูซันตาราศึกษา ประกอบด้วย Bean Sprouts  Nik Kamal Bin Nik Hassan Nik Hamidi Nik Hassan และมีผู้ทรงคุณวุฒิ Azizan Mattahir หลังจากคณะเราผิดหวังจากสุสานลงเดอรามัน เจ้าเมืองระแงะ ที่ถูกรื้อเพื่อสร้างอาคารพาณิชย์ ครั้งนี้เราเดินทางไปเยี่ยมสุสานรายากูนิง เจ้าเมืองปาตานี  ในเมืองโกตาบารู รัฐกลันตัน รายากูนิง ครองราชย์ ระหว่างปี 1635-1651 เป็นบุตรีของรายาอูงู เจ้าเมืองปาตานีคนก่อน กับสุลต่านอับดุลฆาฟูร์ สุลต่านแห่งรัฐปาหัง รายากูนิงเป็นเจ้าเมืองปาตานีคนหนึ่งที่มีบทบาทคนหนึ่ง โดยเฉพาะการค้าขายกับต่างประเทศ รายากูนิงจะมีเรือสินค้าเป็นของของตนเอง รายากูนิงได้แต่งงานกับรายามูดา หรืออุปราชของรัฐโยโฮร์ แต่งงานกับรายามูดาแห่งรัฐโยโฮร์ในปี 2175 ต่อมารายากูนิงได้สละบังลลังค์ในปี 2194 และเดินทางกลับไปยังรัฐของบิดาตนเอง คือ รัฐปาหัง แต่เมื่อเดินทางมาถึงรัฐกลันตัน ก็เจ็บป่วย และเสียชีวิต ถูกฝังไว้ที่รัฐกลันตัน หวังว่าความสัมพันธ์ระหว่างปาตานี-รัฐกลันตัน-รัฐปาหัง จะแน่นแฟ้นเหมือนในอดีต

 

ค้นหาร่องรอยสุสานลงเดอรามัน เจ้าเมืองระแงะ ในเมืองโกตาบารู รัฐกลันตัน มาเลเซีย

โดย นิอับดุลรากิ๊บ  บินนิฮัสซัน

เราค้นหาร่องรอยสุสานลงเดอรามัน เจ้าเมืองระแงะ  ในเมืองโกตาบารู รัฐกลันตัน  ได้รับคำบอกเล่าจากเพื่อนๆชาวมาเลเซียว่า ลงสุสานลงเดอรามัน เจ้าเมืองระแงะ  ถูกรื้อทิ้งมาหลายปีแล้ว แต่คณะสืบค้นประวัติศาสตร์เมืองระแงะ  ยังมีความหวัง เพราะเมื่อดูจากภาพจากกูเกิ้ล ยังมีภาพของสุสานลงเดอรามัน เจ้าเมืองระแงะ  เป็นภาพ update เมื่อปี 2015 แต่เมื่อคณะสืบค้นประวัติศาสตร์เมืองระแงะ เดินทางไปยังสุสานลงเดอรามัน เจ้าเมืองระแงะ ปรากฏว่าสุสานลงเดอรามัน เจ้าเมืองระแงะถูกรื้อย้ายไปฝังยังที่อื่น ตั้งแต่ปี 2018  คณะสืบค้นประวัติศาสตร์เมืองระแงะ จึงได้แต่เก็บภาพร่องรอยสุสานดังกล่าว

ราวมงาน รวมเครือญาติและมิตรสหายที่ปัตตานี

 

ผศ. ดร. วรวิทย์ บารู แวะมาเบี่ยม ก่อนเดินทางไปกรุงเทพฯ

 

Berkebun di Kedai Kopi – sebuah Pauisi dari Patani, Selntan Thailand.

 Oleh Nik Abdul Rakib Bin Nik Hassan

Kali ini sekali lagi memukakan sebuah puisi dengan tujuk “Berkebun di Kedai Kopi” puisi ini menggambarkan di sebuah kedai kopi di Selatan Thailand. Situsi ini memang berlaku di tahun 1980-an. Tetapi sekarang entah masih ada atau tidak. Isi puisinya adalah seperti berikut:-

Berkebun di Kedai Kopi

Di kedai kopi

Sebagai sebuah parlimen di kampung

mencari kenikmatan sebuah impian

dalam harap mengharap waktu

kononnya harapan masih ada

menjadi sidang untuk sebuah bicara

di utara dan selatan kampung

timur dan barat datang ke kedai kopi

sidang inilah tempat dicurah isi hati

maka menjadilah parlimen tidak rasmi

di kedai kopi ini

orang Patani datang bercucuk tanam

mencari kehidupan yang lebih bagus

datang bersama idea dan Cadangan bagus

bersilat lidah menjual idea dan cadangan

Berkebun di kedai kopi

Tempat pertemuan orang Patani di sini

Dari pegawai tinggi hingga buruh umum

Dari penerima pendidikn kerajaan

hingga penerima pendidikan agama

semuanya datang untuk bicara di sini

kedai kopi ini parlimen kampung

semua datang memperkatakan ilmu

mempersoal pembangunan kehidupan

beberapa soalan diketengahkan

Pembangunan pendidikan

Pembangunan ekonomi

Pembangunan pertanian

Setiap hari menjadi agenda perjumpaan

Berkebun di kedai kopi

Kita berbicara berkebun di pagi ini

Sambil minum teh tarik

Roto canai sangat enak

ada nasi lemak nasi dagang

perbincangan tiada sudahnya

Pak Jo menanam ribuan pokok durian

Pak Ju menanam ribuan pokok dokong

mereka mimpi menjual durian dokong

semua kita hanya berkebun di atas angin

akhir kita hanya berkebun di kedai kopi

Hassan Hassan

Patani, Thailand Selatan.

Wawasan Patani – sebuah puisi dari Patani

Oleh Nik Abdul Rakib Bin Nik Hassan

Kali ini akan kemukakan sebuah puisi tajuknya Wawasan Patani oleh Hamra Hassan. Puisi ini lahir dari idea memperjuangkan bahasa Melayu di Patani, Selatan Thailand oleh Dr. Phaosan Jehwe  Dan mendapat ilham dari sebuah puisi dari Sdr Haji Jawawi dari Brunei. Inilah sebuah puisi dengan tajuk “Wawasan Patani”

Wawasan Patani

Bahasa Melayu Bahasaku di Patani

Bahasanya lembut penuturannya indah

Bahasa Melayu bahasa perpaduan rumpunku

Bahasa penghubung antara Nusantara

Bahasa Melayuku Bahasa ibunda

tiada bahasa Melayuku hilanglah Melayu di bumi Patani

megah bertapak bahasa Melayu di Nusantara

mengharum wangi ke seluruh Nusantara

Bahasa Melayu bahasa bumi Patani

lambang  maruah bumi pertiwi

jadilah bumi Patani ini sebagai tanah Melayu

bahasa Melayu bangsa Melayu sebagai pasaknya

Bahasa Melayu Bahasaku di Patani

apakah wawasan pemuda untuk menjunjung

agar ia dapat menembusi dunia

dengan bermadah lantang dan lembut bicaranya

Bahasa Melayu kebanggaanku di  bumi Patani

bahasa Melayu jangan diganti bahasa asing

kerana bahasa Melayu melambangkan bangsa

Pemuda Patani menjagalah Warisan Patani

Hamra Hassan

Patani, Thailand Selatan.

พบปะนักวิชาการระดับศาสตราจารย์ ดร. ชาวมาเลเซีย เชื้อสายไทยพุทธ

โดย นิอับดุลรากิ๊บ บินนิฮัสซัน

สืบค้นประวัติศาสตร์เมืองระแงะ  ตอนที่ 3

พบปะนักวิชาการระดับศาสตราจารย์ ดร. ชาวมาเลเซีย เชื้อสายไทยพุทธ

คณะศึกษาสืบค้นประวัติศาสตร์เมืองระแงะ  จาก ศูนย์สมุทรรัฐเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ศึกษา มอ. ปัตตานี มีคุณ Na Nitchaya คุณ Sophia Hajisamae ร่วมกับ ศูนย์นูซันตาราศึกษา ได้เริ่มเข้าไปสัมผัสมหาวิทยาลัยมาเลเซียกลันตัน วิทยาเขตอำเภอยือลี รัฐกลันตัน เหตุที่พวกเราเข้าไปสัมผัสมหาวิทยาลัย เพราะนอกจากพวกเราทำการศึกษาค้นคว้าในเรื่องประวัติศาสตร์แล้ว พวกเรายังต้องดูด้านการพัฒนาการศึกษา การพัฒนาด้านเศรษฐกิจด้วย เพื่อเปรียบเทียบระหว่างเมืองระแงะเก่า ที่อยู่ฝั่งจังหวัดนราธิวาส และรัฐกลันตัน มหาวิทยาลัยมาเลเซียกลันตัน วิทยาเขตอำเภอยือลี เริ่มเปิดเต็มตัวเมื่อ 1 มกราคม 2012 มีเนื้อที่ 279 เอเคอร์ (669  ไร่) มีคณะอยู่ 3 คณะ คือ คณะอุตสาหกรรมเกษตร คณะธรณีศาสตร์ และคณะวิศวกรรมชีวภาพและเทคโนโลยี พวกเราได้ประสานกับอดีตรองอธิการของมหาวิทยาลัย คณะเราจึงได้เข้าพบผู้อำนวยการวิทยาเขตของมหาวิทยาลัยมาเลเซียกลันตัน ซึ่งถ้าในประเทศไทย คงเป็นรองอธิการบดีวิทยาเขต เพราะประเทศไทยตำแหน่งรองอธิการบดีในบางมหาวิทยาลัยค่อนข้างจะเฟ้อ ที่มหาวิทยาลัยวิทยาเขตอำเภอยือลี มีผู้อำนวยการ เป็นชาวมาเลเซีย เชื้อสายไทยพุทธ หรือที่เรียกว่า ชาวสยาม คือ ศาสตราจารย์ ดร. Aweng A/L Eh Rak ถ้าแปลเป็นเป็นไทย ก็ ศาสตราจารย์ ดร. อาเว็ง บุตรชายไอ้รักษ์  เลยถามว่า ท่านอาจารย์มีชื่อทางภาษาไทยว่า อะไร ท่านตอบว่า ศาสตราจารย์ ดร. วิน ศรีสุวรรณ

สืบค้นประวัติศาสตร์เมืองระแงะ เยี่ยมสุสานเจ้าเมืองสายบุรี มัยศูนย์อำยาจที่อำเภอยี่งอ จังหวัดนราธิวาส

 โดย นิอับดุลรากิ๊บ บินนิฮัสซัน

คณะศึกษาสืบค้นประวัติศาสตร์เมืองระแงะ  จาก ศูนย์สมุทรรัฐเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ศึกษา  มอ. ปัตตานี ร่วมกับ ศูนย์นูซันตาราศึกษา   เริ่มต้นเยี่ยมสุสานนิอาดัส เจ้าเมืองสายบุรีที่อำเภอยี่งอ จังหวัดนราธิวาส เจ้าเมืองผู้เป็นพี่ชายของนิดียะห์ (?) เจ้าเมืองระแงะ ที่มีศูนย์อำนาจ ซึ่งสถานที่ตั้งศูนย์อำนาจมีสองเวอร์ชั่น ที่ต้องสืบค้นต่อไป สิ่งที่เห็นว่า ยังมีความผิดพลาดคือ ยังเขียนว่า สุสานเจ้าเมืองยี่งอ ทั้งที่ความจริง สมควรเขียนว่า สุสานเจ้าเมืองสายบุรี สมัยศูนย์อำนาจอยู่ที่ยี่งอ ดังที่ปรากฏในบันทึกของพงศาวดารเมืองปัตตานี ในประชุมพงศาวดารภาคที่ 3  ( หน้า 13 ปี 2473)  และหนังสือของ อ. บางนรา (หน้า 62 ปี 2523)

คำว่า เงิน ในภาษามลายูจะเรียกว่า ดูวิต เป็นคำในภาษาฮอลันดา เดิมเป็นอัตราเงินที่ฮอลันดาใช้ในอินโดเนเซีย

นิอับดุลรากิ๊บ บินนิฮัสซัน

คำว่าเงิน ในภาษามลายูจะเรียกว่า ดูวิต สำหรับในจังหวัดชายแดนภาคใต้ จะเรียกว่า ดูวิ  ตั้งแต่เด็กจนถึงผู้ใหญ่ จะรู้จัก ดูวิ  ภาษามลายูส่วนหนึ่งนอกจากยืมคำภาษาอาหรับ ภาษาอังกฤษ ภาษาโปร์ตุเกส แล้วก็มียืมมาจากภาษาฮอลันดา คำว่า ดูวิต ดูวิ มาจากคำภาษาฮอลันดา เดิมคำว่า ดูวิต ดูวิ เป็นชื่ออัตราเงินของเจ้าอาณานิคมฮอลันดา หรือ VOC (Vereenigde Oostindische Compagnie) ที่ใช้ในอาณานิคมอินโดเนซีย  กล่าว่า คำว่า ดูวิต ดูวิ มีการใช้ในอินโดเนเซีย ตั้งแต่ปี 1726 ภาษามลายูที่ใช้ในจังหวัดชายแดนภาคใต้จึงไม่ใช่ภาษาของคนชายขอบ แต่ถ้าคนที่ใช้มีการพัฒนาภาษาให้ดีขึ้น จะเป็นภาษาที่สามารถจะใช้สื่อสารทั้วโลกมลายู Malay Archipelago (อินโดเนเซีย มาเลเซีย บรูไน มลายูสิงคโปร์)

ปาตานีและปาหัง สองแห่งแรกที่เข้ารับศาสนาอิสลาม

 โดย นิอับดุลรากิ๊บ  บินนิฮัสซัน

ปาตานีและปาหัง สองแห่งแรกที่เข้ารับศาสนาอิสลาม

J.V. Mills เขียนบทความถึงบันทึกของ Godinho De Eredia ในบทความเรื่อง "Eredia Description of Malacca" ซึ่งตีพิมพ์ในวารสารของ the Malayan Branch of the Royal Asiatic Society ตีพิมพ์เมื่อปี 1930 หน้า 49 โดยกล่าวว่า De Eredia ซึ่งเป็นชาวโปรตุเกส บันทึกไว้ในปี 1613 ว่า

“ยิ่งกว่านั้น ศรัทธาแห่งมูฮัมหมัด (อิสลาม) ได้รับการยอมรับในปาตานี และปาหัง บนชายฝั่งตะวันออกของรัฐโยโฮร์ และในเกาะบางเกาะในหมู่เกาะที่มีกลิ่นหอม (น่าจะหมายถึงเครื่องเทศ) โดยเฉพาะในส่วนของบันตัมในเกาะชวา ต่อมาได้รับการยอมรับและสนับสนุนโดยพระราชินีของรัฐมะละกาในปี ค.ศ. 1411

ถนนปาตานี เมืองกัวลาตรังกานู ความสัมพันธ์ระหว่างปาตานีกับรัฐตรังกานู

ความสัมพันธ์ระหว่างปาตานีกับรัฐตรังกานู   

ในประวัติศาสตร์ ได้บันทึกว่า สุลตานซัยนาลอาบีดิน (Sultan Zainal Abidin)  ซึ่งครองราชย์ระหว่าง 1725-1733 เป็นลูกบุญธรรมเจ้าเมืองปาตานี และได้แต่งงานกับนางรูกายะห ลูกพี่ลูกน้องเจ้าเมืองปาตานี การขึ้นครองรัฐตรังกานูของสุลตานซัยนาลอาบีดิน  มีผลทำให้มีผู้ติดตามชาวปาตานเดินทางไปตั้งถิ่นฐานในรัฐตรังกานูด้วย  เจ้าเมืองปาตานีจึงส่งผู้ติดตามชาวปาตานีเป็นจำนวน 80 ครอบครวไปยังรัฐตรังกานู  สําหรับชาวปาตานีที่อพยพมาพร้อมตุนซัยนาลอาบีดิน ตั้งบ้านเรือนอยู่ที่หมู่บ้านปาตานี แม้ปัจจุบันหมู่บ้านจะไม่มีอีกแล้ว แต่ยังมีป้ายชื่อถนนบริเวณนั้นชื่อว่า ถนนปาตานี

หมู่บ้านปูเลาดูยงกือจิล เมืองกัวลาตรังกานู

หมู่บ้านปูเลาดูยงกือจิล เมืองกัวลาตรังกานู หมู่บ้านที่เป็นที่สอนศาสนาของสองนักการศาสนาจากปาตานี คือ เชคอับดุลกาเดร์ บูกิตบายัส (วันอับดุลกาเดร์ บินันอับดุลราฮิม) และเชคดูยุง (วันอับดุลลอฮ บินวันมูฮัมหมัดอามีน) หวัง่ว่า ความสัมพันธ์ระหว่างรัฐตรังกานูกับปาตานี จะมีการสานสัมพันธ์ตลอดไป

ความสัมพันธ์ระหว่างปาตานีและตรังกานู

มุฟตี (ผู้นำฝ่ายศาสนาอิสลาม)ของคนแรกของรัฐตรังกานู ชื่อ เชคอับดุลกาเดร์ แห่งบ้านบูกิตบายัส หรือ อับดุลกาเดร์ อับดุลราฮิม อัล-ฟาตานี

 มีชื่อเต็มว่า วันอับดุลกาเดร์ บินวันอับดุลราฮิม เกิดที่ปาตานี หลังจากได้รับการศึกษาด้านศาสนาอิสลามจากนครมักกะห์ และเมืองมาดีนะห์ หลังจากนั้นได้เดินทางกลับบ้าน แต่ไม่ได้เดินทางกลับมายังปาตานี กลับเดินทางไปยังชุมชนเกาะปูเลาดูยงเล็ก เมืองกัวลาตรังกานู รัฐตรังกานู ที่ชุมชนชุมชนเกาะปูเลาดูยงเล็ก ท่านได้เริ่มสอนศาสนาอิสลาม ต่อมาย้ายไปยังชุมชนปายาบูงา และต่อมาไปยังชุมชนบูกิตบายัส ต่อมาสุลต่านรัฐตรังกานูแต่งตั้งให้เป็นมุฟตีแห่งรัฐตรังกานู นี้เป็นหนึ่งในหลายนักการศาสนาที่มีบทบาทในรัฐตรังกานู