ครอบครัวตระกูลบรูค (Brooke Familiy) ผู้ปกครองรัฐซาราวัค มาเลเซีย (ตอน 2)

โดย นิอับดุลรากิ๊บ  บินนิฮัสซัน

                                     ตราของราชารัฐซาราวัค

ตามที่กล่าวมาว่า รัฐซาราวัค มาเลเซีย มีความแปลกว่า รัฐอื่นของมาเลเซีย ด้วยมีผู้ครองรัฐเป็นชาวผิวขาว เชื้อสายอังกฤษ ดังนั้น จึงเรียกผู้ปกครองรัฐซาราวัคว่า ราชาผิวขาว หรือ White Rajah  ชาวผิวขาวจากครอบครัวตระกูลบรูค ที่เป็นครอบครัวผู้ปกครองรัฐซาราวัค ทั้งที่เป็นเจ้าครองรัฐและเกี่ยวข้องกับครอบครัวบรูค มีทั้งหมด 7 คน ซึ่งได้เขียนมาแล้วใน “ครอบครัวตระกูลบรูค (Brooke Familiy) ผู้ปกครองรัฐซาราวัค มาเลเซีย (ตอน 1)” จำนวน 3 คน ตั้งแต่อันดับ 1-3 และใน“ครอบครัวตระกูลบรูค (Brooke Familiy) ผู้ปกครองรัฐซาราวัค มาเลเซีย (ตอน 2)” นี้จะเป็นครอบครัวตระกูลบรูค อีก 4 คน ตั้งแต่อันดับที่ 4-7 ซึ่งในครั้งมีคนหนึ่งที่ประวัติศาสตร์รัฐซาราวัค ไม่ค่อยจะกล่าวถึง คือ นายเอสก้า บรูค  (Esca Brooke ) ผู้เป็นลูกครึ่งของ เซอร์ชาร์ลส์  แอนโทนี บรูค  ราชาผิวขาวคนที่สองกับชาวมลายูที่ชื่อว่า Dayang Mastiah ในครั้งนี้เริ่มตั้งแต่สมาชิกครอบครัวตระกูลบรูค  อันดับที่ 4

4. นายเอสก้า บรูค  (Esca Brooke )  บุตรชายคนโตลูกครึ่งมลายูที่ถูกลืมของเซอร์ชาร์ลส์  บรูค  นายเอสก้า บรูค ถือเป็นบุตรชายคนโตที่ถูกลืมของเซอร์ชาร์ลส์  บรูค  ความจริงเขาน่าจะเป็นผู้ที่มีสิทธิ์ที่จะสืบอำนาจต่อจากเซอร์ชาร์ลส์  บรูค   แต่นายเอสก้า บรูค โชคร้ายตรงที่เขาเป็นบุตรเซอร์ชาร์ลส์  บรูค กับสตรีชาวมลายู ชนพื้นเมืองของรัฐซาราวัค  ในหนังสือเรื่อง A History of Sarawak under its two White Rajahs’ (1839-1908)  มักจะเขียนถึงประวัติของราชาผิวขาวสองคนของรัฐซาราวัค โดยเขียนถึงเรื่องราวระหว่างปี 1839-1908  โดยเขียนเกี่ยวกับอาชีพทางการเมืองและความสำเร็จของราชาสองคนแรก แต่ไม่ค่อยมีใครพูดถึงเกี่ยวกับชีวิตส่วนตัวและสังคมของพวกเขากับผู้คนในรัฐซาราวัค  โดยเฉพาะเรื่องชีวิตส่วนตัวด้านที่ไม่เปิดเผย

                                       นายเอสก้า บรูค 

ดร.ซันดรา ปีบัส (Dr. Sandra Pybus) จากมหาวิทยาลัยควีนส์แลนด์ ผู้เขียนเรื่อง “White Rajah - A Dynastic Intrigue”  ได้ให้ภาพของเซอร์ชาร์ลส์  บรูค ราชาผิวขาวคนที่สอง ในมุมมองที่แตกต่างจากหนังสือเล่มอื่นๆที่เขียนเกี่ยวกับราชวงศ์บรูค แห่งรัฐซาราวัค โดยเฉพาะในหนังสือข้างต้นได้เขียนถึงเซอร์ชาร์ลส์  บรูค ที่ได้แต่งงานกับสตรีชาวมลายูพื้นเมือง

ในหนังสือได้เล่าถึงเรื่องราวของความสัมพันธ์ระหว่างเซอร์ชาร์ลส์  บรูค กับผู้นำชาวมลายู-มลาเนา ที่ชื่อว่า  Abang Aing Datuk Laksama Menuddin ซึ่งเซอร์ชาร์ลส์  บรูค พบกับผู้นำชาวมลายู-มลาเนาดังกล่าวในปี 1853 เมื่อครั้งเขายังเป็น Resident ของเขต Fort Lingga บริเวณปากแม่น้ำบาตังลูปาร์ ในอำเภอซีมังฆัง (Simanggang district)  ขณะที่เซอร์ชาร์ลส์  บรูค ในฐานะเป็น Resident เพิ่งจะมีอายุได้เพียง 24 ปี แต่ต้องดูแลนักรบพื้นเมืองชาวอีบันนับหมื่นคน แต่ก็สามารถดูแลได้ ด้วยความช่วยเหลือของนาย Aing ผู้เป็นบุตรชายของแม่ทัพเรือพื้นเมืองที่ชื่อว่า Laksamana Menudin ผู้นำคนนี้รู้จักในนามของ Rajah Ulu

ในขณะที่เซอร์ชาร์ลส์  บรูค เป็น Resident นับสิบปี เขาได้สร้างตำนัก หรือ astana ขึ้นที่เนินเขา ซึ่งสามารถมองเห็นแม่น้ำบาตังลูปาร์ ส่วน Abang Aing Datuk Laksama Menuddin และผู้ติดตามก็ได้สร้างบ้านเรือนขึ้นไม่ไกลจากนั่น ตั้งเป็นชุมชนเรียกว่า หมู่บ้านอูลู (Kampung Ulu)  ในหนังสือดังกล่าวยังเขียนว่า ในสมัยยังหนุ่มโสด เชื่อว่าเซอร์ชาร์ลส์  บรูค  มีความสัมพันธ์กับสตรีชาวอีบันหลายคน และมีบุตรกับสตรีชาวอีบันด้วย แต่ที่มีหลักฐานคือเซอร์ชาร์ลส์  บรูค  ได้หมั้นหมายกับดายังมัสตียะห์ (Dayang Mastiah) หลานสาว ของนาย Abang Aing Datuk Laksama Menuddin สำหรับ Abang Aing Datuk Laksama Menuddin ได้เป็นผู้นำทัพสามครั้งระหว่างปี 1854 – 1861 ในการต่อสู้กับกองกำลังชาวอีบันที่มีผู้นำชื่อนาย Rentap ที่ต่อต้านการปกครองรัฐซาราวัคของตระกูลบรูค  สำหรับนาย Rentap มีชื่อจริงว่า นาย Libau Libau anak Ningkan ซึ่งคำว่า Rentap มีความหมายว่า ผู้สั่นสะเทือนโลก (Penggoncang Dunia) เป็นผู้นำของชนเผ่าชาวอีบันที่ Sungai Skrang และ Sungai Saribas

สำหรับนาย Rentap ที่สร้างชื่อเสียงให้แก่เขา จนได้รับการยอมรับในหมู่ชาวอีบัน คือเมื่อปี 1853 โดยกำลังของนาย Rentap ได้โจมตีกำลังของรัฐซาราวัคของผู้ปกครองตระกูลบรูค จนสามารถฆ่าทหารอังกฤษที่ชื่อว่า Allan Lee ในหลายปีต่อมากำลังของนาย Rentap ก็พ่ายแพ้แก่กองกำลังของอังกฤษ  และนาย Rentap ได้เสียชีวิตในวัยชรา เมื่อปี 1870

วกกลับมาเรื่องของเซอร์ชาร์ลส์  บรูค กับสตรีชาวมลายู ลูกหลานของนาย  Abang Aing Datuk Laksama Menuddin กล่าวว่า การแต่งงานของทั้งคู่ทำการที่หมู่บ้านอูลู โดยจัดพิธีแต่งงานแบบอิสลาม สำหรับ Dayang Mastiah จะมีผู้ปกครองที่ยินยอมการแต่งงาน โดยใช้ Wali Hakim ส่วนผู้ทำพิธีแต่งงานเป็นกอฎี ผู้นำทางศาสนาอิสลาม เมื่อดูพิธีการแต่งงานดังกล่าว จะเห็นว่า ฝ่ายชายจะต้องเป็นมุสลิมด้วย ดังนั้น จึงหมายความว่า เซอร์ชาร์ลส์  บรูค จะต้องเปลี่ยนมานับถือศาสนาอิสลามด้วย อาจจะด้วยการหลอกเข้ารับศาสนาอิสลามเพื่อการแต่งงานก็ตาม

ในเดือนธันวาคม 1866 นาง Dayang Mastiah ได้ติดตามสามีไปยังเมืองกุจิง และสองเดือนหลังจากนั้นได้ตั้งท้อง และเธอได้เดินทางกลับมาคลอดลูกที่อำเภอซีมังฆัง  และบุตรชายที่เกิดเมื่อ 27 สิงหาคม 1867 ทางเซอร์ชาร์ลส์  บรูค ได้ตั้งชื่อว่า อีซากา (Isaka) เป็นชื่อในภาษามลายู ที่หมายถึง Isaac  สำหรับเด็กชายอีซากา ได้รับการเลี้ยงดูจากมารดาและ นาย Abang Aing  และสามารถพูดแต่เพียงภาษามลายู

                                     เด็กชายอีซากา สมัยเด็ก 

เซอร์ชาร์ลส์  บรูค ได้ประจำถาวรในเมืองกุจิงในฐานะราชาผิวขาวคนที่สอง และเขาจึงจำเป็นต้องมีราชินีรัฐซาราวัคที่เป็นชาวยุโรป เขาได้วางแผนที่จะแต่งงานกับลูกพี่ลูกน้องของเขา ซึ่งเป็นม่ายที่ร่ำรวยชื่อว่า Elizabeth Sarah Johnson หรืออีกชื่อหนึ่งว่า Lily Wiles Johnson de Windt แต่ปรากฏว่า เซอร์ชาร์ลส์  บรูค กลับได้แต่งงานกับบุตรสาวของ Lily Wiles Johnson de Windt ที่ชื่อว่า Margaret Lili de Windt ที่มีอายุน้อยกว่าเขา 20 ปี เมื่อ 28 ตุลาคม 1869 และ ราชินี Margaret Lili de Windt ได้กำเนิดบุตรสาวให้แก่เขา เขาผิดหวัง ในเวลาต่อมา เซอร์ชาร์ลส์  บรูค จึงได้นำเด็กชายอีซากา มาเลี้ยงที่ตำนักของตนเอง สร้างความตกใจให้แก่ ราชินี Margaret Lili de Windt

                                    นายเอสก้า บรูค  สมัยหนุ่ม

สำหรับเด็กชายอีซากา เพื่อสร้างความมั่นใจให้เซอร์ชาร์ลส์  บรูค ว่าเป็นคริสเตียน ในเดือนมกราคม 1872 จึงทำการแบบติสต์ หรือ การเข้ารับศาสนาคริสต์ โดยใช้ชื่อว่า Esca Brooke ที่โบสถ์คริสต์แองลีกัน ในอำเภอซีมังฆัง ทำการแบบติสต์ โดยบาทหลวง W. Crossland ต่อมานายเอสก้า  บรูค ถูกส่งตัวไปเรียนหนังสือที่อังกฤษ และอยู่กับบาทหลวง William Yate Daykin และภรรยาที่ชื่อว่า Mary Frances Harrison ซึ่งไม่มีบุตรด้วยกัน  ต่อมาอพยพติดตามครอบครัวบาทหลวงดังกล่าวไปตั้งถิ่นฐานในประเทศแคนาดา สำหรับนายเอสก้า  บรูค ประสบความสำเร็จในด้านธุรกิจ

และในปี 1927 เมื่อครั้งเขามีอายุ 60 ปี เขาได้ประกาศเรียกร้องสิทธิในการเป็นราชาของรัฐซาราวัค แต่ก็ล้มเหลว และเมื่อเซอร์ชาร์ลส์ ไวเนอร์  บรูค น้องชายต่างมารดา ได้มอบสิทธิรัฐซาราวัคให้กับอังกฤษ โดยได้รับค่าตอบแทนเป็นเงินหนึ่งล้านดอลลาร์ นายเอสก้า  บรูค ก็ได้เรียกร้องสิทธิในฐานะที่เป็นบุตรชายคนโตของราชาผิวขาวแห่งรัฐซาราวัค แต่ก็ไม่สำเร็จอีกครั้ง  นายเอสก้า  บรูค เสียชีวิตที่เมืองโตรอนโต ประเทศแคนาดา เมื่อ17 กุมภาพันธ์ 1953

5. เซอร์ชาร์ลส์  ไวเนอร์  บรูค  (Sir Charles Vyner Brooke)   ราชาผิวขาวคนที่สาม

เซอร์ชาร์ลส์  ไวเนอร์  บรูค เกิดที่ประเทศอังกฤษ และในสมัยหนุ่มใช้ชีวิตอยู่ในประเทศอังกฤษ  เกิดเมื่อ 30 กันยายน 1874 และสิ้นชีวิตเมื่อ 9 พฤษภาคม 1963 เป็นราชาผิวขาวคนที่สามของรัฐซาราวัค  เซอร์ชาร์ลส์  ไวเนอร์  บรูค ขึ้นบัลลังค์ 2 ครั้ง โดยครั้งแรกเป็นราชาแห่งรัฐซาราวัคระหว่างปี 1917 จนถึงสมัยกองทัพญี่ปุ่นเข้าไปยึดครองเกาะบอร์เนียวในปี 1941 และในสมัยที่สอง เมื่อเซอร์ชาร์ลส์  ไวเนอร์  บรูค  กลับมายังรัฐซาราวัคเมื่อ 15 เมษายน 1946 จนถึงสมัยที่ได้มอบอำนาจในกับอังกฤษเมื่อวันที่ 1 กรกฎาคม 1946

                                  เซอร์ชาร์ลส์  ไวเนอร์  บรูค 

เซอร์ชาร์ลส์  ไวเนอร์  บรูค เข้าทำงานเป็นผู้ติดตามบิดาของเขาระหว่างปี 1897-1898 ต่อมาเลื่อนตำแหน่งเป็นนายอำเภอซีมังฆัง (Simanggang) ระหว่างปี 1898–1901 และต่อมาเป็น Resident ของเขต Mukah และ Oya ระหว่างปี 1902–1903 และต่อมาเป็น Resident เขตที่ 3 ระหว่างปี 1903–1904 น อกจากนั้นยังเป็นประธานสภาศาลแห่งรัฐ (Law Courts) ระหว่างปี 1904–1911

ที่ประเทศอังกฤษได้รู้จักกับนางสาว Sylvia Brett บุตรสาวของ Lord Esher และได้แต่งงานกันเมื่อ 21  กุมภาพันธ์ 1911 ทั้งสองจึงเดินทางกลับไปยังรัฐซาราวัค.

การปกครองรัฐซาราวัค

ได้รับการแต่งตั้งให้เป็นราชาผิวขาวคนที่สามและคนสุดท้าย หลังการเสียชีวิตของเซอร์ชาร์ลส์  บรูค ก็ได้รับการแต่งตั้งปกครองรัฐซาราวัค เมื่อ 24 พฤษภาคม 1917  การที่รัฐซาราวัค สามารถผลิตยางพาราและน้ำมันดิบ ทำให้เซอร์ชาร์ลส์  ไวเนอร์  บรูค  สามารถนำเงินไปพัฒนารัฐซาราวัคได้มากขึ้น

นโยบายหนึ่งของเซอร์ชาร์ลส์  ไวเนอร์  บรูค ที่ได้รับการชื่นชมจากคนพื้นเมือง นั้นคือการห้ามนักเผยแพร่ศาสนาคริสต์เข้าไปเผยแพร่ในหมู่ชาวมุสลิม ต่อมาเมื่อ 25 ธันวาคม 1941 รัฐซาราวัคถูกกองทัพญี่ปุ่นยึดครอง ทำให้เซอร์ชาร์ลส์  ไวเนอร์  บรูค อพยพหนี้ภัยพร้อมครอบครัวไปยังเมืองซีดนีย์ ประเทศออสเตรเลีย และอาศัยอยู่ที่นั่นจนกระทั่งสงครามโลกสงบ จึงเดินทางกลับไปเป็นราชาผิวขาวของรัฐซาราวัคอีกครั้ง เมื่อ 15 เมษายน 1946

มอบรัฐซาราวัคให้เป็นรัฐในอาณานิคมของอังกฤษ

เซอร์ชาร์ลส์  ไวเนอร์  บรูค ได้มอบรัฐซาราวัคให้เป็นรัฐในอาณานิคมของอังกฤษ เมื่อ 1 กรกฎาคม 1946 ในขณะเดียวกันราชามูดาแอนโทนี ผู้จะเป็นผู้สืบอำนาจคนต่อไป ก็ได้สละอำนาจที่จะมีต่อบัลลังค์ผู้ปกครองรัฐซาราวัค ตามสนธิสัญญาในฐานะราชทายาทปี 1951 และได้อพยพไปยังประเทศนิวซีแลนด์  สำหรับเซอร์ชาร์ลส์  ไวเนอร์  บรูค ได้เสียชีวิตสี่เดือน ก่อนที่รัฐซาราวัคจะเข้าร่วมเป็นส่วนหนึ่งของประเทศมาเลเซีย

6. นายเบอร์ตแรม  บรูค  (Bertram Brooke  @ Bertram of Sarawak) ตวนมูดาแห่งรัฐซาราวัค (Tuan Muda  of Sarawak)

ร้อยเอก เบอร์ตแรม  บรูค  เป็นน้องชายของเซอร์ชาร์ลส์  ไวเนอร์  บรูค ตำแหน่งตวนมูดาแห่งรัฐซาราวัค น่าจะเหมือนอุปราชไทยยุคอดีต เป็นรองจากราชาแห่งรัฐซาราวัค  เกิดเมื่อ 8 สิงหาคม 1876 เกิดที่เมืองกุจิง รัฐซาราวัค และเสียชีวิตที่ประเทศอังกฤษ เมื่อ 15 กันยายน 1965 .

                                       นายเบอร์ตแรม  บรูค

ร้อยเอก เบอร์ตแรม  บรูค เป็นบุตรชายของเซอร์ชาร์ลส์ บรูค ราชาผิวขาวคนที่สอง ด้วยเซอร์ชาร์ลส์  ไวเนอร์  บรูค ไม่มีบุตรชาย ล้วนมีบุตรสาว ดังนั้นจึงแต่งตั้งน้องชายมาเป็นตวนมูดาแห่งรัฐซาราวัค ร้อยเอก เบอร์ตแรม  บรูค ได้รับการศึกษาจากประเทศอังกฤษ โดยได้รับการศึกษาจากวิทยาลัยตรีนีตี้ มหาวิทยาลัยแคมบริดจ์                             

นายเบอร์ตแรม  บรูค แต่งงานกับ นางสาว Gladys Milton Palmer เมื่อ 28 มิถุนายน 1904 เธอเป็นบุตรสาวคนเดียวของ Sir Walter Palmer และเมื่อแต่งงานแล้ว นางสาว Gladys Milton Palmer จะได้รับยศเป็น "Dayang Muda" ใช้คำนำหน้าว่า  "Her Highness"  ทั้งคู่มีบุตรชาย 1 คน และบุตรสาว 3 คน สำหรับบุตรชายได้รับแต่งตั้งเป็นราชามูดา แห่งรัฐซาราวัค

7. นายแอนโทนี วอลเตอร์ เดย์เรลล์ บรูค (Anthony Walter Dayrell Brooke) ราชามูดาแห่งรัฐซาราวัค

เกิดเมื่อ 10 ธันวาคม 1912  และเสียชีวิตเมื่อ 2 มีนาคม 2011 ขณะมีอายุได้ 98 ปี เขาเป็นบุตรของเบอร์ตแรม  บรูค เขาได้รับการแต่งตั้งให้เป็นราชามูดาแห่งรัฐซาราวัค โดยลุงของเขา คือเซอร์ชาร์ลส์  ไวเนอร์  บรูค เมื่อ 25 สิงหาคม 1937 สำหรับชื่อเต็มในภาษามลายูของเขา คือ Yang Amat Mulia Tuan Rajah Muda Sarawak  เขาได้รับการศึกษาจาก วิทยาลัยตรีนีตี้ มหาวิทยาลัยแคมบริดจ์  เช่นเดียวกันกับบิดา ทำงานหลายแห่งในรัฐซาราวัค  ทั้งเคยทำงานที่สำนักงานที่ดินของรัฐ รวมทั้งเคยเป็นผู้พิพากษา นอกจากนั้นยังเคยเป็นผู้แทนพิเศษของรัฐซาราวัค ประจำประเทศอังกฤษ

แอนโทนี วอลเตอร์ เดย์เรลล์ บรูค ได้รับหน้าที่รับผิดชอบบริหารงานของรัฐซาราวัค ระหว่างปี 1939 - 1940 ต่อมาเขาถูกถอดออกจากตำแหน่งเมื่อ 17 มกราคม 1940 และเกิดกรณีพิพาทกับเซอร์ชาร์ลส์  ไวเนอร์  บรูค ผู้เป็นลุง กรณีที่เขาไปแต่งงานกับ นางสาว Kathleen Mary Hudden ภายหลังทั้งคู่หย่ากันในปี 1965

                               นายแอนโทนี วอลเตอร์ เดย์เรลล์ บรูค

และเขาถูกขับออกจากรัฐซาราวัคในเดือนกันยายน 1941 ต่อมาบิดาของเขา คือเบอร์ตแรม  บรูค ผู้เป็นราชามูดาแห่งรัฐซาราวัค กับเซอร์ชาร์ลส์  ไวเนอร์  บรูค ได้ปรึกษากัน และในปี 1944 ได้คืนตำแหน่งราชามูดาแก่เขา อย่างไรก็ตาม เขาถูกถอดถอนตำแหน่งอีกเมื่อ 12 ตุลาคม 1945

ในปี 1946 เซอร์ชาร์ลส์  ไวเนอร์  บรูค ได้ยกรัฐซาราวัคให้เป็นรัฐอาณานิคมของอังกฤษ เพื่อแลกกับเงินบำนาญจำนวนมากสำหรับเขาและลูกสาวสามคน ทางนายแอนโทนี วอลเตอร์ เดย์เรลล์ บรูค กับสมาชิกส่วนใหญ่ของสภานิติบัญญัติแห่งรัฐของรัฐซาราวัค ไม่เห็นด้วย ในเวลาห้าปีได้เกิดการต่อต้านของชาวรัฐซาราวัคต่อการขึ้นอยู่ภายใต้การปกครองของอังกฤษ นายแอนโทนี วอลเตอร์ เดย์เรลล์ บรูค ได้ใช้บ้านพักของตนเองในสิงคโปร์เป็นศูนย์การเคลื่อนไหว โดยในปี 1948 ผู้ว่าการรัฐซาราวัคของอังกฤษ คนที่สอง คือ Sir Duncan Stewart ถูกชาวมลายูรัฐซาราวัค ที่ชื่อ Rosli Dhobie  ฆ่าตาย หน่วยราชการลับของอังกฤษจึงเดินทางไปสอบสวนนายแอนโทนี วอลเตอร์ เดย์เรลล์ บรูค เพื่อค้นหาความเกี่ยวข้องกับการฆาตกรรมกรณีดังกล่าว แต่ไม่พบสิ่งที่สามารถเชื่อมโยงได้ ในปี 2012 เอกสารของหอจดหมายเหตุอังกฤษ ที่ลอนดอน ก็เปิดเผยว่านายแอนโทนี วอลเตอร์ เดย์เรลล์ บรูค ไม่มีส่วนเกี่ยวข้องใดๆกับกรณีดังกล่าว

                                นาย Rosli Dhobi ถูกจับกุม

นายแอนโทนี วอลเตอร์ เดย์เรลล์ บรูค หลังจากหย่ากับนาง Kathleen Mary Hudden ในปี 1965 ต่อมาอีกหลายปี ในปี 1982 ก็ได้แต่งงานอีกครั้งกับนาง Brigitte Keller นายแอนโทนี วอลเตอร์ เดย์เรลล์ บรูค เสียชีวิตที่ประเทศนิวซีแลนด์ แต่นำกลับไปฝั่งที่สุสานครอบครัวในเมืองกุจิง รัฐซาราวัค

อ้างอิง :

James Ritchie, Rajah Charles Brooke’s secret life revealed, www.newsarawaktribune.com.my, February 26, 2020.

Esca Brooke Daykin https://www.findagrave.com/memorial/203999634/esca-brooke-daykin

https://www.royalark.net/Malaysia/sarawak4.htm

หมายเหตุ:

จากการค้นข้อมูล เกี่ยวกับดายังมัสเตียะห์ บางข้อมูล บอกว่า เป็นหลาน บางข้อมูล บอกว่า เป็นลูก แต่บางข้อมูลบอกว่า เป็นลูกบุญธรรม

Rosli Dhobi มีอาชีพเป็นครู นอกจากนั้น เขายังเป็นนักเขียน และนักกวี เกิดเมื่อ 18 มีนาคม 1932 ที่เมืองซีบู รัฐซาราวัค มีบิดาเชื้อสายเจ้า มาจากอินโดเนเซีย ส่วนมารดา ก็มาจากอินโดเนเซีย จากเมืองซัมบัส จังหวัดกาลีมันตันตะวันตก อินโดเนเซีย เขาเป็นสมาชิกขององค์กรลับ ที่ชื่อว่า Rukun 13 เป็นองค์กรต่อต้านอังกฤษที่ปกครองรัฐซาราวัค   เขาถูกจับและตัดสินประหารชีวิตในขณะที่มีอายุเพียง 17 ปี ปัจจุบันสุสานของ Rosli Dhobi ถูกย้ายไปตั้งที่สุสานวีรบุรุษแห่งรัฐของรัฐซาราวัค