ชนพื้นเมืองในรัฐซาบะห์ ประเทศมาเลเซีย

โดย นิอับดุลรากิ๊บ บินนิฮัสซัน

แผนที่รัฐซาบะห์

ในรัฐซาบะห์มีกลุ่มชาติพันธุ์เป็นจำนวนหลายสิบกลุ่ม กลุ่มชนพื้นเมืองในรัฐซาบะห์จะรู้จักในนามของชาวภูมิบุตร (bumiputera) ชาติพันธุ์ที่สำคัญๆ เช่น
1. Kadazandusun
2. Bonggi
3. Murut
4. Kimarang
5. Bajau
6. Kwijau
7. Paitan
8. Lundayeh
9. Kedayan
10.Ubian
11.Sulu
12.Binadan
13.Bisaya
14.Kokos
15.Rumanau
16.Lotud
17.Minokok
18.Orang Sungai (Sungei)
19.Rungus
20.Tatana
21.Tagaas
22.Suluk
23.Melayu
24.Irranun
25.Ida'an Brunei
26.กลุ่มชาติพันธุ์ที่อพยพมาจากฟิลิปปินส์ภาคใต้


ชายและหญิงชาวกาดาซาน-ดูซุน


หญิงสาวชาวกาดาซาน-ดูซุน

ชนชาวกาดาซาน-ดูซุน
ชาวกาดาซาน-ดูซุน เป็นกลุ่มชนที่ใหญ่ที่สุดในรัฐซาบะห์ ส่วนใหญ่ชาวกาดาซาน-ดูซุนจะนับถือศาสนาคริสต์ บางส่วนจะนับถือศาสนาอิสลาม ชาวกาดาซาน-ดูซุน มีความหลากหลายทางภาษาและวัฒนธรรม ประชากรของชาวกาดาซาน-ดูซานมีประมาณหนึ่งในสามของประชากรชาวรัฐซาบะห์ทั้งหมด ชาวกาดาซาน-ดูซุน มีเผ่าย่อยประมาณ 27 เผ่า เช่น
Dusun Liwan,
Dusun Tindal,
Dusun Pahu,
Dusun Lotud,
Bagahak,
Dusun Labuk,
Dusun Kimaragang,
Tagahas,
Tangara,
Dusun,
Rungus,
Orang Sungai,
Kuijau,
Tambanuo
และเผ่าอื่นๆ

ชาวกาดาซาน-ดูซุน ส่วนใหญ่จะประกอบอาชีพด้านการเกษตร
คำว่ากาดาซาน-ดูซุน เป็นการรวมชื่อระหว่าง 2 เผ่าเข้าด้วยกัน นั้นคือเผ่ากาดาซาน และเผ่าดูซุน โดยทั้งสองเผ่ามีความแตกต่างทางด้านภาษาการพูดและวัฒนธรรมที่ค่อนข้างน้อยมาก เหมือนภาษามาเลเซียกับภาษาอินโดเนเซีย

ชนชาวบาจาว (Bajau)
ชาวบาจาวเป็นกลุ่มชาติพันธุ์ที่อาศัยอยู่ในหลายประเทศ ทั้งในประเทศมาเลเซีย บรูไน อินโดเนเซีย และฟิลิปปินส์ภาคใต้ ชนชาวบาจาวบางครั้งจะรู้จักในอีกชื่อหนึ่งว่า ชาวซามา (Sama)

การแต่งงานของชนชาวบาจาว

ชาวบาจาวสามารถแบ่งออกเป็น 2 ส่วน คือ

1. ชาวบาจาวบก หรือ Bajau Darat เป็นชาวบาจาวที่อาศัยอยู่บริเวณที่ราบของรัฐซาบะห์ กลุ่มชาวบาจาวบก ส่วนใหญ่จะประกอบอาชีพเกี่ยวกับการเกษตร จุดเด่นของชาวบาจาวบก คือมีความชำนาญเกี่ยวกับการขี่ม้า ดังนั้นเกือบทุกครัวเรือนในชนบท ชาวบาจาวบกจะเลี้ยงม้า และม้าถือเป็นสัญลักษณ์ของชาวบาจาวบก

ชาวบาจาวบกกับม้า


ชาวบาจาวบกกับความชำนาญการขี่ม้า


การขี่ม้าเป็นส่วนหนึ่งของวิถีชีวิตชาวบาจาวบก

2.ชาวบาจาวทะเล หรือ Bajau Laut เป็นชาวบาจาวที่อาศัยอยู่บริเวณชายฝั่งทะเลของรัฐซาบะห์ กลุ่มชาวบาจาวทะเล ส่วนใหญ่จะประกอบอาชีพเกี่ยวกับการประมง จุดเด่นของชาวบาจาวทะเล คือมีความชำนาญเกี่ยวกับทะเล ชาวบาจาวทะเลจึงมีเรือที่เรียกว่า เรือ เล-ปา (Lepa)ถือเป็นสัญลักษณ์ของชาวบาจาวทะเล


ขบวนแห่เรือของชาวบาจาวทะเล


เรือเล-ปาของชาวบาจาว


ชาวบาจาวบกและชาวบาจาวทะเลทั้งหมดจะนับถือศาสนาอิสลาม ด้วยชาวบาจาวเป็นกลุ่มชาวมุสลิมที่ใหญ่ที่สุดของรัฐซาบะห์ และรัฐธรรมนูญรัฐซาบะห์กำหนดให้ชาวมุสลิมเป็นประมุข หรือผู้ว่าการของรัฐซาบะห์ ดังนั้นชาวบาจาวจึงกลายเป็นผู้ดำรงตำแหน่งประมุของรัฐซาบะห์ นอกจากชาวบาจาวทั้งสองกลุ่มแล้ว ยังมีชาวบาจาวอีกกลุ่มหนึ่ง เรียกว่าชาวบาจาวในทะเล หรือ Bajau Dilaut ชาวบาจาวกลุ่มนี้ยังมีชื่อเรียกอีกอย่างหนึ่งว่า Pala’un หรือ ชาวทะเล (ชาวเล) ชาวบาจาวกลุ่มนี้จะไม่มีศาสนา แต่จะนับถือความเชื่อประจำเผ่าของตนเอง มักอาศัยอยู่ในเรือ จะกลับเข้าสู่ฝั่งเป็นครั้งคราวเท่านั้น เป็นชาวบาจาวที่มีความชำนาญเกี่ยวกับทะเล และถือว่าทะเลเป็นส่วนหนึ่งของชีวิตพวกเขา

ลักษณะบ้านในทะเลของชาวบาจาวในทะเล หรือ Pala'un


บ้านในทะเลของชาวบาจาวในทะเล


เด็กชาวบาจาวรู้จักการใช้ชีวิตในทะเลตั้งแต่วัยเยาว์