Rabu, 9 April 2025

การศึกษาทางเลือกในประเทศอินโดเนเซีย

โดย นิอับดุลรากิ๊บ บินนิฮัสซัน

การศึกษาเป็นหนทางหนึ่งในการหาความรู้เพื่อเป็นแนวทางในการบรรลุความสำเร็จหรือเป้าหมายในอนาคต โดยพื้นฐานแล้วการศึกษาไม่ได้เกิดขึ้นเฉพาะในโรงเรียนเท่านั้น แต่ยังรวมถึงวิธีที่เราจัดการกับการดำรงในชีวิตและแก้ไขปัญหาด้วย ในการเผชิญกับความท้าทายต่างๆ ที่อาจเกิดขึ้นในอนาคต เด็กๆ จะต้องเตรียมตัวให้พร้อมอย่างรอบคอบ โดยเริ่มจากความรู้และความเข้าใจที่กว้างขวาง รวมไปถึงประสบการณ์มากมาย ทำให้สามารถแข่งขันกับโลกภายนอกได้ดี


เพื่อที่จะสามารถแข่งขันกับโลกภายนอกได้ เด็กๆ จะต้องได้รับการศึกษาหรือการเรียนรู้ที่ดีตั้งแต่อายุยังน้อย ในปัจจุบันการศึกษาไม่ได้มุ่งเน้นแค่ที่โรงเรียนเพียงอย่างเดียวอีกต่อไป นอกจากนี้ยังมีการศึกษาประเภทอื่นๆ ที่ให้ความรู้และพัฒนาความสามารถและความสนใจของเด็ก ซึ่งเรียกว่าการศึกษาทางเลือก


การศึกษาทางเลือกเป็นคำทั่วไปสำหรับการศึกษาประเภทต่างๆ ที่ดำเนินการด้วยวิธีการที่แตกต่างไปจากการศึกษาตามปกติหรือแบบดั้งเดิม โดยทั่วไปการศึกษาทางเลือกจะดำเนินการเป็นรายบุคคล โดยให้ความสำคัญกับตัวนักเรียน ผู้ปกครองนักเรียน และตัวนักการศึกษาเองมากขึ้น การศึกษาครั้งนี้จะเน้นไปที่การพัฒนาความสนใจและความสามารถของเด็กมากขึ้น


จากนี้เราสามารถสรุปได้ว่าการศึกษาทางเลือกเป็นกลยุทธ์หรือกระบวนการเปลี่ยนแปลงทัศนคติและพฤติกรรมที่ให้บุคคลหรือกลุ่มแต่ละคนมีทางเลือกของตนเองนอกเหนือจากทางเลือกที่มีอยู่ การศึกษาทางเลือกยังเป็นทางเลือกสำหรับนักเรียนที่ไม่ได้ไปโรงเรียนเพื่อให้สามารถเรียนรู้และรับความรู้ต่อไปได้

ประเภทของการศึกษาทางเลือก

การศึกษาทางเลือกมีหลายประเภทซึ่งมีอยู่ในอินโดเนเซียด้วย ตามที่ Jery Mintz กล่าว มีองค์กรสี่รูปแบบที่จัดอยู่ในประเภทการศึกษาทางเลือก ได้แก่ โรงเรียนทางเลือกของรัฐ โรงเรียนของรัฐสำหรับนักเรียนที่มีปัญหา โรงเรียนเอกชนหรือของรัฐ และการศึกษาที่บ้านหรือการเรียนที่บ้าน เพื่อให้เข้าใจชัดเจนยิ่งขึ้น ด้านล่างนี้เป็นการทบทวนประเภทการศึกษาทางเลือกสี่ประเภท


1. โรงเรียนทางเลือกสาธารณะ

โรงเรียนทางเลือกของรัฐคือสถาบันการศึกษาที่ได้รับเงินทุนจากรัฐบาล แต่โรงเรียนเหล่านี้แตกต่างจากโรงเรียนของรัฐที่ใช้แนวทางการเรียนรู้แบบธรรมดา แม้กระนั้นก็ตาม การศึกษารูปแบบทางเลือกนี้ก็ยังคงดำเนินไปตามระเบียบข้อบังคับของทางราชการ หรือการดำเนินการไม่ออกนอกกรอบไปจากกฎเกณฑ์ที่ตั้งไว้


การดำเนินการทางการศึกษาทางเลือกมีอยู่ในหลายภูมิภาคของประเทศอินโดเนเซีย ตัวอย่างได้แก่โรงเรียนเปิด เช่น โรงเรียนมัธยมต้นเปิด โรงเรียนมัธยมปลายเปิด และมหาวิทยาลัยเปิด นอกจากนั้นยังมีโรงเรียนทางไปรษณีย์/ทางไกล โรงเรียนเริ่มต้น (seed school) และโรงเรียนแม่เหล็ก (magnet school) อีกด้วย


คำว่า "โรงเรียนรัฐบาลที่ได้รับการคัดเลือก" มีความหมายในตัวเอง เช่น ในโรงเรียนประถมศึกษา ทำไมถึงเรียกว่าแบบนั้น? สาเหตุก็คือทางโรงเรียนมีโครงการการศึกษาพิเศษที่จะช่วยพัฒนาความสามารถหรือพรสวรรค์ของนักเรียนและผลิตเมล็ดพันธุ์ (นักเรียน) ที่มีคุณภาพ


ในทางกลับกัน โรงเรียนแม่เหล็กหมายถึงอะไร? คำตอบคือเพราะการศึกษาทางเลือกนี้ดึงดูดนักเรียนให้พัฒนาความสามารถหรือศักยภาพของตนเอง (เช่น ด้านกีฬาหรือศิลปะ)


7 กลยุทธ์ในการรับมือกับเด็กที่เรียนรู้เนื้อหาช้า

เด็กทุกคนไม่สามารถเรียนรู้เนื้อหาบทเรียนที่สอนในรูปแบบคลาสสิก (รูปแบบการเรียนรู้ที่เด็กทุกคนในชั้นเรียนเดียวกันทำกิจกรรมไปพร้อมๆ กัน) ได้อย่างง่ายดาย ดังนั้นต้องรู้วิธีการอบรมสั่งสอนเด็กที่มีปัญหาในการเข้าใจบทเรียน


จากโครงการนี้ จะเห็นได้ว่าการศึกษารูปแบบทางเลือกนี้แตกต่างจากการศึกษารูปแบบเดิมที่เน้นการสอน/ให้ความรู้แก่ผู้เรียนโดยไม่เน้นที่ความสามารถและความสนใจของผู้เรียน นั่นหมายความว่าการศึกษาทางเลือกได้รับการออกแบบมาโดยเฉพาะเพื่อพัฒนาความสามารถของเด็กในด้านต่างๆ เช่น ศิลปะหรือกีฬา หวังว่าโรงเรียนแห่งนี้จะช่วยให้เด็กๆ ได้มุ่งเน้นไปที่ศักยภาพของตัวเองมากขึ้น


2. โรงเรียนรัฐบาลสำหรับนักเรียนที่มีความเสี่ยง

ทุกคนมีลักษณะนิสัย ความสามารถ ทัศนคติ หรือคุณสมบัติ รวมถึงสภาพชีวิตที่แตกต่างกัน ไม่ใช่ว่าตัวละครเด็กทั้งหมดควรได้รับการปฏิบัติเหมือนกัน อย่างไรก็ตาม นี่ไม่ได้หมายความว่าเป็นอุปสรรคต่อการได้รับการศึกษาของเด็กทุกคน


การศึกษาทางเลือกจัดให้มีโครงการโรงเรียนของรัฐสำหรับนักเรียนที่มีความเสี่ยง คำว่า "ปัญหา" ในกรณีนี้มีขอบเขตกว้างมากและครอบคลุมหลายสิ่งหลายอย่าง เช่น ดังต่อไปนี้


-นักศึกษาที่ขาดเรียนเนื่องจากมาเรียนสาย

-เด็กที่เสพยาเสพติดหรือสารเสพติด

-ทัศนคติหรือลักษณะนิสัยของเด็กที่ไม่ค่อยน่าชื่นชม เช่น เป็นคนเกเรหรือสร้างความื วุ่นวายให้กับชุมชน

-เด็กที่ได้รับบาดแผลทางจิตใจอันเนื่องมาจากปัญหาในครอบครัวอันเนื่องมาจากบ้านที่แตกแยกหรือการหย่าร้างของพ่อแม่ สภาพเศรษฐกิจที่ย่ำแย่ เชื้อชาติหรือวัฒนธรรมที่แยกห่างจากเด็กๆ และคนพเนจรหรือเด็กเร่ร่อน

-เด็กที่ออกจากโรงเรียนเพราะเหตุผลต่างๆ

ก่อนหน้านี้ไม่เคยหรือไม่เคยเข้าร่วมโครงการใดๆ เลย ในกรณีนี้จะไม่รวมโรงเรียนพิเศษเพราะโรงเรียนเหล่านี้ถูกสร้างขึ้นโดยเฉพาะสำหรับผู้ที่มีความพิการทางร่างกายหรือจิตใจ เช่น ตาบอด หูหนวก ความพิการทางร่างกาย เป็นต้น


ภายใต้เงื่อนไขที่กล่าวมาข้างต้น ผู้ที่ถือเป็นนักศึกษาที่มีปัญหา. จริงๆ แล้วคำว่า “ปัญหา” ในที่นี้สามารถขยายความให้หมายถึงนักเรียนที่ “ต้องการความเอาใจใส่เป็นพิเศษ” เพื่อทำให้การรับฟังน่าฟังยิ่งขึ้น เพราะไม่ว่าจะอยู่ในสถานการณ์ใดการศึกษาก็เป็นสิทธิที่ทุกคนควรมี


3. โรงเรียนเอกชน/อิสระ

สถาบันการศึกษาเอกชนหรืออิสระเป็นการศึกษาทางเลือกที่ไม่ได้รับการบริหารจัดการโดยรัฐบาลหรือการควบคุมและเป็นเจ้าของโดยแต่ละบุคคล อย่างไรก็ตาม สถาบันแห่งนี้ก็ยังมีกฎระเบียบ/กฎเกณฑ์ที่ดีในการให้การศึกษาหรือการเรียนรู้แก่ผู้เรียนภายในอีกด้วย


การศึกษาทางเลือกมีหลายรูปแบบ ประเภท และโปรแกรม ตัวอย่างหนึ่งคือการศึกษาที่มีโปรแกรมที่เน้นความรู้ด้านศาสนา เช่น โรงเรียนประจำอิสลามและโรงเรียนวันอาทิตย์


ลักษณะเฉพาะของสถาบันการศึกษาแห่งนี้สามารถเห็นได้จากทักษะการใช้งานสำหรับหลักสูตรหรือการฝึกงาน และยังมีสถาบันการศึกษาที่มีโครงการดูแลเด็กหรือการศึกษาปฐมวัย เช่น โรงเรียนอนุบาล กลุ่มเด็กเล่น หรือการดูแลเด็ก


4. การเรียนที่บ้านหรือการศึกษาที่บ้าน

การศึกษาทางเลือกนี้คงคุ้นเคยกับคุณอยู่แล้ว การเรียนที่บ้านหรือการศึกษาที่บ้านเป็นทางเลือกของหลาย ๆ คนในการแสวงหาความรู้และพัฒนาตนเอง แม้ว่าจะไม่ได้รับการศึกษาในรูปแบบปกติก็ตาม โดยพื้นฐานแล้วการเรียนที่บ้านจะทำที่บ้าน อย่างไรก็ตามในปัจจุบันสามารถทำได้ทุกที่ตามที่เด็กต้องการเรียนรู้


ในทางปฏิบัติ การศึกษาดังกล่าวสามารถดำเนินการได้โดยสมาชิกในครอบครัวโดยตรงหรือโดยมีครูสอนพิเศษหรือครูสอนที่บ้านเข้าร่วม


ครูต้องรู้ นี่คือประเภทคำถามในรูปแบบการประเมินการเรียนรู้

การประเมินผลการเรียนรู้เป็นสิ่งสำคัญมากในการวัดความสามารถของนักเรียน ครูจะต้องรู้ประเภทของคำถามเมื่อทำการประเมินการเรียนรู้


มีหลายเหตุผลว่าทำไมครอบครัวจึงเลือกที่จะสอนลูกๆ ที่บ้านแทนที่จะไปโรงเรียนตามปกติ ตัวอย่างหนึ่งคือการป้องกันไม่ให้เด็กๆ ได้รับการปนเปื้อนจากแนวคิดหรือปรัชญาการใช้ชีวิตที่ไม่สอดคล้องกับประเพณีของครอบครัว ยังมีเหตุผลที่จะต้องปกป้องลูกของคุณให้ปลอดภัยจากสภาพแวดล้อมเชิงลบและไม่ได้รับผลกระทบ


ไม่เพียงเท่านั้น บางครอบครัวยังเลือกการศึกษาประเภทนี้เพื่อปกป้องลูกๆ ของตนจากความผิดปกติทางร่างกายหรือจิตใจอันเนื่องมาจากอิทธิพลของสภาพแวดล้อมที่ไม่ดีหรือเพราะสภาพร่างกายของเด็กไม่เอื้ออำนวย มีบางคนที่ไม่มีเงินทุนหรือสามารถประหยัดค่าใช้จ่ายด้านการศึกษาได้ด้วยเหตุผลอื่นๆ มากมาย


สิ่งเหล่านี้คือหลายๆ เรื่องเกี่ยวกับการศึกษาทางเลือก และการทบทวนสั้นๆ เกี่ยวกับประเภทการศึกษาทางเลือก 4 ประเภทตามคำกล่าวของ Jery Mintz การศึกษาทางเลือกทั้ง 4 ประเภทนี้มีอยู่ในอินโดเนเซียด้วย โดยทั่วไปแล้วการศึกษารูปแบบเดิมและการศึกษาทางเลือกต่างก็มีข้อดีข้อเสียแตกต่างกันไป อย่างไรก็ตาม มันกลับมาอยู่ที่ความต้องการของเด็กแต่ละคน ไม่ว่าจะเลือกการศึกษารูปแบบปกติหรือทางเลือก สิ่งที่สำคัญที่สุดคือเด็กทุกคนสามารถได้รับการศึกษา

บางส่วนได้แบ่งการศึกษาทางเลือกครอบคลุมได้ดังนี้

1. การศึกษาทางวัฒนธรรมและภาษา

2. การฟื้นฟูระดับอาชีวศึกษา

3. หลักสูตรการศึกษาในวิทยาเขตอิสระหรือการศึกษาระดับอุดมศึกษา

4. การพัฒนาคุณภาพหลักสูตรการศึกษา

5. การเปลี่ยนผ่านสู่ระบบดิจิทัลของโรงเรียน

6. เพิ่มเงินทุนเพื่อการศึกษา

7. การพัฒนาคุณภาพผู้สอน


อ้างอิง

Epin Supini, Mengenal Macam-Macam Pendidikan Alternatif di Indonesia, https://blog.kejarcita.id


Samsul Hadi, K.R.T. Heru Arif Pianto Dwijonagoro, Taufik Hidayat, Membedah Pendidikan Alternatif di Indonesia, STKIP PGRI Pacitan,

https://ejournal.stkippacitan.ac.id



Tiada ulasan: