ผศ. ดร. วรวิทย์ บารู แวะมาเบี่ยม ก่อนเดินทางไปกรุงเทพฯ

 

Berkebun di Kedai Kopi – sebuah Pauisi dari Patani, Selntan Thailand.

 Oleh Nik Abdul Rakib Bin Nik Hassan

Kali ini sekali lagi memukakan sebuah puisi dengan tujuk “Berkebun di Kedai Kopi” puisi ini menggambarkan di sebuah kedai kopi di Selatan Thailand. Situsi ini memang berlaku di tahun 1980-an. Tetapi sekarang entah masih ada atau tidak. Isi puisinya adalah seperti berikut:-

Berkebun di Kedai Kopi

Di kedai kopi

Sebagai sebuah parlimen di kampung

mencari kenikmatan sebuah impian

dalam harap mengharap waktu

kononnya harapan masih ada

menjadi sidang untuk sebuah bicara

di utara dan selatan kampung

timur dan barat datang ke kedai kopi

sidang inilah tempat dicurah isi hati

maka menjadilah parlimen tidak rasmi

di kedai kopi ini

orang Patani datang bercucuk tanam

mencari kehidupan yang lebih bagus

datang bersama idea dan Cadangan bagus

bersilat lidah menjual idea dan cadangan

Berkebun di kedai kopi

Tempat pertemuan orang Patani di sini

Dari pegawai tinggi hingga buruh umum

Dari penerima pendidikn kerajaan

hingga penerima pendidikan agama

semuanya datang untuk bicara di sini

kedai kopi ini parlimen kampung

semua datang memperkatakan ilmu

mempersoal pembangunan kehidupan

beberapa soalan diketengahkan

Pembangunan pendidikan

Pembangunan ekonomi

Pembangunan pertanian

Setiap hari menjadi agenda perjumpaan

Berkebun di kedai kopi

Kita berbicara berkebun di pagi ini

Sambil minum teh tarik

Roto canai sangat enak

ada nasi lemak nasi dagang

perbincangan tiada sudahnya

Pak Jo menanam ribuan pokok durian

Pak Ju menanam ribuan pokok dokong

mereka mimpi menjual durian dokong

semua kita hanya berkebun di atas angin

akhir kita hanya berkebun di kedai kopi

Hassan Hassan

Patani, Thailand Selatan.

Wawasan Patani – sebuah puisi dari Patani

Oleh Nik Abdul Rakib Bin Nik Hassan

Kali ini akan kemukakan sebuah puisi tajuknya Wawasan Patani oleh Hamra Hassan. Puisi ini lahir dari idea memperjuangkan bahasa Melayu di Patani, Selatan Thailand oleh Dr. Phaosan Jehwe  Dan mendapat ilham dari sebuah puisi dari Sdr Haji Jawawi dari Brunei. Inilah sebuah puisi dengan tajuk “Wawasan Patani”

Wawasan Patani

Bahasa Melayu Bahasaku di Patani

Bahasanya lembut penuturannya indah

Bahasa Melayu bahasa perpaduan rumpunku

Bahasa penghubung antara Nusantara

Bahasa Melayuku Bahasa ibunda

tiada bahasa Melayuku hilanglah Melayu di bumi Patani

megah bertapak bahasa Melayu di Nusantara

mengharum wangi ke seluruh Nusantara

Bahasa Melayu bahasa bumi Patani

lambang  maruah bumi pertiwi

jadilah bumi Patani ini sebagai tanah Melayu

bahasa Melayu bangsa Melayu sebagai pasaknya

Bahasa Melayu Bahasaku di Patani

apakah wawasan pemuda untuk menjunjung

agar ia dapat menembusi dunia

dengan bermadah lantang dan lembut bicaranya

Bahasa Melayu kebanggaanku di  bumi Patani

bahasa Melayu jangan diganti bahasa asing

kerana bahasa Melayu melambangkan bangsa

Pemuda Patani menjagalah Warisan Patani

Hamra Hassan

Patani, Thailand Selatan.

พบปะนักวิชาการระดับศาสตราจารย์ ดร. ชาวมาเลเซีย เชื้อสายไทยพุทธ

โดย นิอับดุลรากิ๊บ บินนิฮัสซัน

สืบค้นประวัติศาสตร์เมืองระแงะ  ตอนที่ 3

พบปะนักวิชาการระดับศาสตราจารย์ ดร. ชาวมาเลเซีย เชื้อสายไทยพุทธ

คณะศึกษาสืบค้นประวัติศาสตร์เมืองระแงะ  จาก ศูนย์สมุทรรัฐเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ศึกษา มอ. ปัตตานี มีคุณ Na Nitchaya คุณ Sophia Hajisamae ร่วมกับ ศูนย์นูซันตาราศึกษา ได้เริ่มเข้าไปสัมผัสมหาวิทยาลัยมาเลเซียกลันตัน วิทยาเขตอำเภอยือลี รัฐกลันตัน เหตุที่พวกเราเข้าไปสัมผัสมหาวิทยาลัย เพราะนอกจากพวกเราทำการศึกษาค้นคว้าในเรื่องประวัติศาสตร์แล้ว พวกเรายังต้องดูด้านการพัฒนาการศึกษา การพัฒนาด้านเศรษฐกิจด้วย เพื่อเปรียบเทียบระหว่างเมืองระแงะเก่า ที่อยู่ฝั่งจังหวัดนราธิวาส และรัฐกลันตัน มหาวิทยาลัยมาเลเซียกลันตัน วิทยาเขตอำเภอยือลี เริ่มเปิดเต็มตัวเมื่อ 1 มกราคม 2012 มีเนื้อที่ 279 เอเคอร์ (669  ไร่) มีคณะอยู่ 3 คณะ คือ คณะอุตสาหกรรมเกษตร คณะธรณีศาสตร์ และคณะวิศวกรรมชีวภาพและเทคโนโลยี พวกเราได้ประสานกับอดีตรองอธิการของมหาวิทยาลัย คณะเราจึงได้เข้าพบผู้อำนวยการวิทยาเขตของมหาวิทยาลัยมาเลเซียกลันตัน ซึ่งถ้าในประเทศไทย คงเป็นรองอธิการบดีวิทยาเขต เพราะประเทศไทยตำแหน่งรองอธิการบดีในบางมหาวิทยาลัยค่อนข้างจะเฟ้อ ที่มหาวิทยาลัยวิทยาเขตอำเภอยือลี มีผู้อำนวยการ เป็นชาวมาเลเซีย เชื้อสายไทยพุทธ หรือที่เรียกว่า ชาวสยาม คือ ศาสตราจารย์ ดร. Aweng A/L Eh Rak ถ้าแปลเป็นเป็นไทย ก็ ศาสตราจารย์ ดร. อาเว็ง บุตรชายไอ้รักษ์  เลยถามว่า ท่านอาจารย์มีชื่อทางภาษาไทยว่า อะไร ท่านตอบว่า ศาสตราจารย์ ดร. วิน ศรีสุวรรณ

สืบค้นประวัติศาสตร์เมืองระแงะ เยี่ยมสุสานเจ้าเมืองสายบุรี มัยศูนย์อำยาจที่อำเภอยี่งอ จังหวัดนราธิวาส

 โดย นิอับดุลรากิ๊บ บินนิฮัสซัน

คณะศึกษาสืบค้นประวัติศาสตร์เมืองระแงะ  จาก ศูนย์สมุทรรัฐเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ศึกษา  มอ. ปัตตานี ร่วมกับ ศูนย์นูซันตาราศึกษา   เริ่มต้นเยี่ยมสุสานนิอาดัส เจ้าเมืองสายบุรีที่อำเภอยี่งอ จังหวัดนราธิวาส เจ้าเมืองผู้เป็นพี่ชายของนิดียะห์ (?) เจ้าเมืองระแงะ ที่มีศูนย์อำนาจ ซึ่งสถานที่ตั้งศูนย์อำนาจมีสองเวอร์ชั่น ที่ต้องสืบค้นต่อไป สิ่งที่เห็นว่า ยังมีความผิดพลาดคือ ยังเขียนว่า สุสานเจ้าเมืองยี่งอ ทั้งที่ความจริง สมควรเขียนว่า สุสานเจ้าเมืองสายบุรี สมัยศูนย์อำนาจอยู่ที่ยี่งอ ดังที่ปรากฏในบันทึกของพงศาวดารเมืองปัตตานี ในประชุมพงศาวดารภาคที่ 3  ( หน้า 13 ปี 2473)  และหนังสือของ อ. บางนรา (หน้า 62 ปี 2523)

คำว่า เงิน ในภาษามลายูจะเรียกว่า ดูวิต เป็นคำในภาษาฮอลันดา เดิมเป็นอัตราเงินที่ฮอลันดาใช้ในอินโดเนเซีย

นิอับดุลรากิ๊บ บินนิฮัสซัน

คำว่าเงิน ในภาษามลายูจะเรียกว่า ดูวิต สำหรับในจังหวัดชายแดนภาคใต้ จะเรียกว่า ดูวิ  ตั้งแต่เด็กจนถึงผู้ใหญ่ จะรู้จัก ดูวิ  ภาษามลายูส่วนหนึ่งนอกจากยืมคำภาษาอาหรับ ภาษาอังกฤษ ภาษาโปร์ตุเกส แล้วก็มียืมมาจากภาษาฮอลันดา คำว่า ดูวิต ดูวิ มาจากคำภาษาฮอลันดา เดิมคำว่า ดูวิต ดูวิ เป็นชื่ออัตราเงินของเจ้าอาณานิคมฮอลันดา หรือ VOC (Vereenigde Oostindische Compagnie) ที่ใช้ในอาณานิคมอินโดเนซีย  กล่าว่า คำว่า ดูวิต ดูวิ มีการใช้ในอินโดเนเซีย ตั้งแต่ปี 1726 ภาษามลายูที่ใช้ในจังหวัดชายแดนภาคใต้จึงไม่ใช่ภาษาของคนชายขอบ แต่ถ้าคนที่ใช้มีการพัฒนาภาษาให้ดีขึ้น จะเป็นภาษาที่สามารถจะใช้สื่อสารทั้วโลกมลายู Malay Archipelago (อินโดเนเซีย มาเลเซีย บรูไน มลายูสิงคโปร์)

ปาตานีและปาหัง สองแห่งแรกที่เข้ารับศาสนาอิสลาม

 โดย นิอับดุลรากิ๊บ  บินนิฮัสซัน

ปาตานีและปาหัง สองแห่งแรกที่เข้ารับศาสนาอิสลาม

J.V. Mills เขียนบทความถึงบันทึกของ Godinho De Eredia ในบทความเรื่อง "Eredia Description of Malacca" ซึ่งตีพิมพ์ในวารสารของ the Malayan Branch of the Royal Asiatic Society ตีพิมพ์เมื่อปี 1930 หน้า 49 โดยกล่าวว่า De Eredia ซึ่งเป็นชาวโปรตุเกส บันทึกไว้ในปี 1613 ว่า

“ยิ่งกว่านั้น ศรัทธาแห่งมูฮัมหมัด (อิสลาม) ได้รับการยอมรับในปาตานี และปาหัง บนชายฝั่งตะวันออกของรัฐโยโฮร์ และในเกาะบางเกาะในหมู่เกาะที่มีกลิ่นหอม (น่าจะหมายถึงเครื่องเทศ) โดยเฉพาะในส่วนของบันตัมในเกาะชวา ต่อมาได้รับการยอมรับและสนับสนุนโดยพระราชินีของรัฐมะละกาในปี ค.ศ. 1411

ถนนปาตานี เมืองกัวลาตรังกานู ความสัมพันธ์ระหว่างปาตานีกับรัฐตรังกานู

ความสัมพันธ์ระหว่างปาตานีกับรัฐตรังกานู   

ในประวัติศาสตร์ ได้บันทึกว่า สุลตานซัยนาลอาบีดิน (Sultan Zainal Abidin)  ซึ่งครองราชย์ระหว่าง 1725-1733 เป็นลูกบุญธรรมเจ้าเมืองปาตานี และได้แต่งงานกับนางรูกายะห ลูกพี่ลูกน้องเจ้าเมืองปาตานี การขึ้นครองรัฐตรังกานูของสุลตานซัยนาลอาบีดิน  มีผลทำให้มีผู้ติดตามชาวปาตานเดินทางไปตั้งถิ่นฐานในรัฐตรังกานูด้วย  เจ้าเมืองปาตานีจึงส่งผู้ติดตามชาวปาตานีเป็นจำนวน 80 ครอบครวไปยังรัฐตรังกานู  สําหรับชาวปาตานีที่อพยพมาพร้อมตุนซัยนาลอาบีดิน ตั้งบ้านเรือนอยู่ที่หมู่บ้านปาตานี แม้ปัจจุบันหมู่บ้านจะไม่มีอีกแล้ว แต่ยังมีป้ายชื่อถนนบริเวณนั้นชื่อว่า ถนนปาตานี

หมู่บ้านปูเลาดูยงกือจิล เมืองกัวลาตรังกานู

หมู่บ้านปูเลาดูยงกือจิล เมืองกัวลาตรังกานู หมู่บ้านที่เป็นที่สอนศาสนาของสองนักการศาสนาจากปาตานี คือ เชคอับดุลกาเดร์ บูกิตบายัส (วันอับดุลกาเดร์ บินันอับดุลราฮิม) และเชคดูยุง (วันอับดุลลอฮ บินวันมูฮัมหมัดอามีน) หวัง่ว่า ความสัมพันธ์ระหว่างรัฐตรังกานูกับปาตานี จะมีการสานสัมพันธ์ตลอดไป

ความสัมพันธ์ระหว่างปาตานีและตรังกานู

มุฟตี (ผู้นำฝ่ายศาสนาอิสลาม)ของคนแรกของรัฐตรังกานู ชื่อ เชคอับดุลกาเดร์ แห่งบ้านบูกิตบายัส หรือ อับดุลกาเดร์ อับดุลราฮิม อัล-ฟาตานี

 มีชื่อเต็มว่า วันอับดุลกาเดร์ บินวันอับดุลราฮิม เกิดที่ปาตานี หลังจากได้รับการศึกษาด้านศาสนาอิสลามจากนครมักกะห์ และเมืองมาดีนะห์ หลังจากนั้นได้เดินทางกลับบ้าน แต่ไม่ได้เดินทางกลับมายังปาตานี กลับเดินทางไปยังชุมชนเกาะปูเลาดูยงเล็ก เมืองกัวลาตรังกานู รัฐตรังกานู ที่ชุมชนชุมชนเกาะปูเลาดูยงเล็ก ท่านได้เริ่มสอนศาสนาอิสลาม ต่อมาย้ายไปยังชุมชนปายาบูงา และต่อมาไปยังชุมชนบูกิตบายัส ต่อมาสุลต่านรัฐตรังกานูแต่งตั้งให้เป็นมุฟตีแห่งรัฐตรังกานู นี้เป็นหนึ่งในหลายนักการศาสนาที่มีบทบาทในรัฐตรังกานู

ความสัมพันธ์ปาตานีและตรังกานู

ความสัมพันธ์ระหว่างปาตานีและตรังกานู  มาเลเซียมีมายาวนาน มีนักการศาสนาของรัฐตรังกานู ส่วนหนึ่งเป็นนักการศาสนาที่มาจากปาตานี  เช่น โต๊ะเชคดูยง จากเกาะดูยง เมืองกัวลาตรั้งกานู หรือชื่อเต็มว่า

นายวันอับดุลลอฮ บินวันมูฮัมหมัดอามีน เกิดที่บ้านจาบังตีกอ อำเภอเมือง ปัตตานี เมื่อ 1802 และได้อพยพไปยังรัฐตรังกานู เป็นอาจารย์ทางศาสนาให้สุลต่านอุมาร์ สุลต่านอาหมัดชาห์ที่ 2 และสุลต่านซัยนาลอาบีดีนที่ 3 และเป็นมุฟตีของรัฐตรังกานู หรือ ผู้นำทางศาสนาของรัฐตรังกานู

นายมาห์มุด ซอลและห์ อัล-ฟาตานี ผู้ออกแบบเหรียญเงินตราประเทศซาอุดีอาราเบีย

 

โดย นิอังบดุลรากิ๊บ  บินนิฮัสซัน

วันนี้ มาคุยเรื่องความสามารถของคนเชื้อสายปาตานีในประเทศซาอุดีอาราเบีย เมื่อวานได้รับภาพจากท่านเชคฮุสเซ็น อัล-ฟาตานี หรืออีกชื่อในนามดาโต๊ะ Husen Thon เพื่อความแน่ใจว่า จริงหรือไม่ ถามจากญาติในประเทศซาอุดีอาราเบีย ผู้จบการศึกษาจากมหาวิทยาลัยกษัตริย์อับดุลอาซีซ เมืองเจดดะห์ มหาวิทยาลัยชั้นนำของซาอุดีอาราเบีย แล้วเป็นนายตำรวจที่นั่น ถามเขาว่าจริงหรือไม่ هل هذه القصة حقيقية ويرجى المساعدة في التحقق من هذه القصة เขาตอบว่า نعم قصة حقيقة ومعروف بمكة ท่านเชค Abu Gibrel Jacob อัล รันเตาวี แปลว่า ใช่แล้ว เขารู้กันทั้งนครมักกะห์ พอถามประวัติ เขาก็ชี้ไปที่เว็บไซต์ของชาวปาตานีในตะวันอกกลาง  ก็ได้ความว่า นายมาห์มุด ซอลและห์ อัล-ฟาตานี ทางฝ่ายแม่ เขาเป็นหลานชายของเชคมูฮัมหมัด บินอิสมาอิล อัล-ฟาตานี ส่วนทางฝ่ายพ่อนั้น พ่อของเขาชื่อ คือเชคซาเลาะห์ บินดีน อัล-ฟาตานี ที่อพยพจากดินแดนปาตานีเดินทางไปยังนครมักกะฮ์ ซาอุดีอาราเบีย

เขาได้รับการศึกษาศาสนาชั้นแรก จากแม่ของเขา และลุงของเขาชื่อเชคมูฮัมหมัดนูร์ อัล-ฟาตานี ช่วงเกิดสงครามในซาอุดีอาราเบีย ช่วงยังเป็นอาณาจักฮีญาซ ก่อนที่กษัตริย์อัล-ซาอุดจะชนะ ทางเชคมาห์มุด ซอลและห์ อัล-ฟาตานี ขณะที่มีอายุ 12 ปี เขากับแม่ได้กลับมาอยู่บ้านกรือเซะ ปัตตานี เขาเป็นที่รู้จักในหมู่เพื่อนฝูงว่า นิมาห์มุด เมื่อสงครามสงบ กษัตริย์อัล-ซาอุด  สามารถยึดอาณาจักรฮีญาซและนครมักกะห์ เชคมาห์มุด ซอลและห์ อัล-ฟาตานี ขณะมีอายุ 17 ปี (ค.ศ.1932) เขากับแม่จึงเดินทางกลับไปยังนครมักกะห์ เขาเข้าโรงเรียนต่อที่โรงเรียนอัลฟาละห์ นครมักกะห์ และเมื่อจบจากโรงเรียนนั้น เขาจึงมาเป็นครูสอนที่โรงเรียนที่เขาเรียนมา เขามีพรสวรรค์ด้านอักษรวิจิตร ทำให้เขาเข้าทำงานกับโรงพิมพ์กระทรวงการคลังในเมืองมักกะฮ์ เขามีหน้าที่รับผิดชอบในการออกแบบเงินตราของรัฐบาลซาอุดีอาราเบีย

วังสรีอาการ์ เมืองโกตาบารู รัฐกลันตัน มาเลเซีย

 โดย นิอับดุลรากิ๊บ  บินนิฮัสซัน

วังศรีอาการ์ ถือป็นวังที่เป็นสายสัมพันธ์ระหว่างราชวงศ์รัฐกลันตันกับวงศ์อดีตเจ้าเมืองปาตานี ความจริงวงศ์อดีตเจ้าเมืองปาตานี คือ เต็งกูอับดุลกาเดร์ กามารุดดิน เป็นวงศ์ที่ปกครองปาตานี ที่มีต้นตระกูลมาจากเชื้อสายราชวงศ์รัฐกลันตัน

วังสรีอาการ์ เดิมมีชื่อว่าวังเต็งกูปุตรี เป็นวังที่สร้างโดยสุลต่านรัฐกลันตันที่ชื่อมูฮัมหมัดที่ 2 เมื่อสร้างปี 1881 เป็นของขวัญมอบให้หลานสาวตัวเอง ชื่อ เต็งกูมาเรียมเกิมบังปุตรี เนื่องในโอกาสแต่งงานกับเต็งกูปูเตะห์ เชื้อสายเจ้าของรัฐกลันตัน ต่อมาเต็งกูปูเตะห์สิ้นชีพ วังนี้จึงรู้จักในนามว่า วังเต็งกูปุตรี ต่อมาเต็งกูปุตรี แต่งงานกับเต็งกูอับดุลกาเดร์ กามารุดดิน เจ้าเมืองปาตานีคนสุดท้าย การแต่งงานครั้งมีบุตรด้วยกัน 3 คน คือ 

1.เต็งกูอาหมัดไซนัลอาบีดิน หรือ เต็งกูสรีอาการ์ราชา หรือ Tengku Ahmad Zainal Abidin (Tengku Sri Akar Raja)

สำหรับเต็งกูอาหมัดไซนัลอาบีดิน หรือ เต็งกูสรีอาการ์ราชา ได้รับเครื่องอิสริยยศจากสุลต่านรัฐกลันตัน เป็นเต็งกูสรีอาการ์ราชา หรือ Tengku Sri Akar Raja โดยเขาเป็นเลขานุการส่วนตัวของสุลต่านรัฐกลันตัน

2. เต็งกูมาห์มูด มุห์ยิดดิน หรือ Tengku Mahmood Muhyiddin

3. เต็งกูซูไบดะห์ หรือ Tengku Zubaidah

และต่อมาวังนี้รู้จักในชื่อ วังสรีอาการ์ วังนี้ถูกรื้อในปี 1970

ประมวลภาพวังสรีอาการ์จากงานเขียนของ N.A. Halim, Istana Seri Akar, Kota Bharu Kelantan Jun 1988, ATMA UKM