อักขระบูฮิด อักขระท้องถิ่นของชาวฟิลิปปินส์

โดย นิอับดุลรากิ๊บ  บินนิฮัสซัน

ชาวฟิลิปปินส์ก็ถือว่าเป็นส่วนหนึ่งของชาติพันธุ์มลายู คนส่วนใหญ่ไม่เคยคิดว่า ในประเทศฟิลิปปินส์ ก็เฉกเช่นเดียวกันกับประเทศอินโดเนเซีย นั้นคือการมีอยู่ของอักขระท้องถิ่น ครั้งนี้เรามาทำความรู้จักกับอักขระท้องถิ่นหนึ่งชาวฟิลิปปินส์ นั้นคือ อักขระบูฮิด หรือ Surat Buhid เป็นอักขระที่ใช้ในการเขียนภาษาบูฮิด

ภาษาบูฮิดเป็นภาษาของฟิลิปปินส์ที่พูดโดยชาวมังยานบนเกาะมินโดโรของประเทศฟิลิปปินส์ ส่วนใหญ่อยู่ในจังหวัดมินโดโรตะวันตกและจังหวัดมินโดโรตะวันออก ในปี 2009  มีผู้พูดภาษาบูฮิดประมาณ 9,300 คน ชาวบูฮิดมีอีกชื่อหนึ่งว่า ชาวมังยาน หรือ บางอน หรือ บาตางัน หรือบูกิล

อักษรบูฮิด

กล่าวว่าอักขระบูฮิดหรือมังยานสืบเชื้อสายมาจากอักขระกาวีของชวา บาหลี และสุมาตรา ซึ่งล้วนสืบเชื้อสายมาจากอักขระปัลลาวะ หนึ่งในอักขระอินเดียตอนใต้ที่ได้มาจากอักษรพราหมี

อักขระบูฮิด ก็มีการพัฒนาการมาจากอักขระพราหมี ที่มีอยู่ในประเทศฟิลิปปินส์ จึงมีความเกี่ยวข้องอย่างใกล้ชิดกับอักขระบายบายิน (Baybayin) และอักขระฮานาโน (Hanunó'o) ปัจจุบันยังคงใช้คำนี้โดยชาวมังยาน (Mangyan) ส่วนใหญ่อาศัยอยู่บนเกาะมินโดโร  เพื่อเขียนภาษาบูฮิด ร่วมกับอักขระละตินของฟิลิปปินส์

ในปัจจุบันมีความพยายามที่รักษาการใช้อักขระบูฮิด หรือ Surat Buhid เพื่อเป็นการรักษาอัตลักษณ์ของตนเอง การใช้อักขระบูฮิดมีความแตกต่างกันไปตามชุมชน โดยทางภาคเหนือ (บริเวณพื้นที่บันสุด) และชุมชนบูฮิดใต้ (บองาบง)

อักขระบูฮิดมีอักขระอิสระ 18 ตัว 15 ตัวเป็นพยัญชนะและสระ 3 ตัว มีสระกำกับเสียงเพิ่มเติม พยัญชนะมีสระ /a/ อยู่ในตัว ส่วนสระอีกสองตัวจะระบุด้วยตัวกำกับเสียงที่อยู่เหนือ (สำหรับ /i/) หรือต่ำกว่า (สำหรับ /u/) พยัญชนะ การผูกจะเกิดขึ้นโดยเปลี่ยนรูปร่างของการรวมเสียงพยัญชนะ-สระ ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับพยัญชนะ สระที่ต้นพยางค์จะแสดงด้วยอักขระอิสระของตัวมันเอง พยางค์ที่ลงท้ายด้วยพยัญชนะจะเขียนโดยไม่มีพยัญชนะตัวสุดท้าย

อ้างอิง

Michael Everson, Revised proposal for encoding the Philippine scripts in the UCS.

Emerenciana Lorenzo Catapang, Reviving The hununuo and Buhid Mangyan Syllabic Scripts of The Philippines.