น้ำตกปาโจ แหล่งท่องเที่ยวในอำเภอบาเจาะ จังหวัดนราธิวาส

โดย นิอับดุลรากิ๊บ  บินนิฮัสซัน
การเดินทางไปยังน้ำตกปาโจ เมื่ออยู่ในตลาดอำเภอบาเจาะ หรือที่ชาวบ้านเรียกว่าตลาดแป๊ะบุญ ตามชื่อคนจีนคนหนึ่งที่ชื่อว่า แป๊ะบุญ ซึ่งผู้เขียนเชื่อว่า น่าจะมาจากคำว่า แป๊ะบุน มากกว่า เดินทางจากตลาดแป๊ะบุนไปทางนราธิวาสสักหนึ่งกิโลเมตร แล้วเจอทางแยกไปทางขวามืไปยังน้ำตกปาโจราวสัก 3-4 กิโลเมตร ก็จะถึงอุทยานแห่งชาติเทือกเขาบูโด-สุไหงปาดี อันเป็นที่ตั้งของน้ำตกปาโจ

ประวัติความเป็นมาของอำเภอบาเจาะ จังหวัดนราธิวาส

ความเป็นมาของอำเภอบาเจาะ  จังหวัดนราธิวาสนั้น  เดิมเป็นส่วนหนึ่งของเมืองสายบุรี

เขตการปกครองของเมืองสายบุรีในอดีตแตกต่างจากเขตการปกครองในปัจจุบัน  ด้วยเมืองสายบุรีในอดีตนั้นมีพื้นที่ครอบคลุมตั้งแต่อำเภอเมือง อำเภอยี่งอ  อำเภอบาเจาะ  จังหวัดนราธิวาส จนถึงอำเภอสายบุรี จังหวัดปัตตานีในปัจจุบัน  ในยุคที่มีการแบ่งเมืองปัตตานีออกเป็น 7 หัวเมืองปักษ์ใต้ในปี 2359 ศูนย์อำนาจในการปกครองของเมืองสายบุรีตั้งอยู่ที่อำเภอยี่งอในปัจจุบัน  ต่อมาในช่วงรัชการที่ 5 ศูนย์อำนาจของเมืองสายบุรีได้ย้ายจากศูนย์อำนาจในอำเภอยี่งอปัจจุบันไปยังเมืองสายบุรีในปัจจุบัน 

เมื่อยุคที่มีการปกครองด้วยระบบเทศาภิบาลนั้น เมืองสายบุรีจึงเป็นส่วนหนึ่งของมณฑลปัตตานี  ด้วยอำเภอเมืองสายบุรีมีพื้นที่ที่กว้างขวาง  ทำให้ไม่สะดวกในการปกครอง   พื้นที่อำเภอบาเจาะในปัจจุบันจึงเกิดการเปลี่ยนแปลง โดยทางราชการได้ประกาศจัดตั้งกิ่งอำเภอขึ้นมา  แยกพื้นที่ดังกล่าวออกจากอำเภอเมืองสายบุรี  เมื่อวันที่ ๓๑  กรกฎาคม  รัตนโกสินทร์ ศก ๑๒๗   ต่อมามีการยกฐานะกิ่งอำเภอจำปากอ เป็นอำเภอจำปากอ  เมืองสายบุรี  เมื่อ 30  พฤศจิกายน ร.ศ. 128  ดังนั้นวันที่ 30  พฤศจิกายน ร.ศ. 128 (2452)  เป็นวันประกาศจัดตั้งอำเภอบาเจาะ  ต่อมาได้มีการเปลี่ยนชื่ออำเภอจากอำเภอจำปากอเป็นอำเภอบาเระเหนือ  หลังจากนั้นได้มีการย้ายตัวอำเภอจากตำบลบาเราะเหนือมายังตำบลบาเจาะ  และเปลี่ยนชื่ออำเภอจากอำเภอบาเระเหนือมาเป็นอำเภอบาเจาะ  แต่ยังคงอยู่ในการปกครองของจังหวัดสายบุรี  ต่อมาในปี 2474 มีการยุบจังหวัดสายบุรีลงเป็นอำเภอสายบุรีให้ขึ้นกับจังหวัดปัตตานี  ส่วนอำเภอบาเจาะ ซึ่งเดิมเป็นส่วนหนึ่งของจังหวัดสายบุรีได้โอนให้อยู่ในการปกครองของจังหวัดนราธิวาส ปัจจุบันมี ว่าที่ร.ต. จีรัสย์  ศิริวัลลภ เป็นนายอำเภอบาเจาะ

แหล่งท่องเที่ยวในอำเภอบาเจาะ

น้ำตกปาโจ

น้ำตกปาโจตั้งอยู่ที่บ้านปาโจ ตำบลบาเจาะ อำเภอบาเจาะ จังหวัดนราธิวาสเป็นน้ำตกขนาดใหญ่ที่มีน้ำตลอดปี แต่ในหน้าแล้งน้ำค่อนข้างน้อย จากข้อมูลกล่าวว่ามีความสูงประมาณ 60 เมตร มีทางขึ้นไปสู่ต้นน้ำเป็นชั้นๆ รวม 9 ชั้น นับว่าเป็นน้ำตกที่ใหญ่ที่สุดในจังหวัดและสวยงามแห่งหนึ่งของภาคใต้ เป็นส่วนหนึ่งของอุทยานแห่งชาติบูโด - สุไหงปาดี มีพื้นที่คลอบคลุมอยู่ในท้องที่อำเภอบาเจาะ อำเภอยี่งอ อำเภอระแงะ อำเภอรือเสาะ อำเภอสุไหงปาดี อำเภอจะแนะ อำเภอแว้ง จังหวัดนราธิวาส อำเภอรามัน จังหวัดยะลา และอำเภอกะพ้อ จังหวัดปัตตานี

ปัจจุบันมีการพัฒนาพื้นที่น้ำตกปาโจ เพื่อความสะดวกของนักท่องเที่ยว โดยเฉพาะในการเดินภายในพื้นที่น้ำตก และการถ่ายรูปโดยมีน้ำตกปาโจเป็นฉาก

ใบไม้สีทอง

ที่น้ำตกปาโจแห่งนี้ที่น่าสนใจคือการมีใบไม้ชนิดหนึ่ง ชื่อว่า ใบไม้สีทอง หรือ ที่ผิดเพี้ยนว่า ย่านดาโอ๊ะ  ซึ่งว่าที่ ร.ท. ดิลก  ศิริวัลลภ กล่าวว่า คำว่า ดาโอ๊ะ ไม่ใช่ชื่อ ใบไม้ แต่เป็นชื่อคนที่นำใบไม้ไปถวายให้  ใบไม้สีทองมีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า  : Bauhinia aureifolia K. & S. S.Larsen  ตั้งชื่อโดย ดร. ไค  ลาร์เซน   นักพฤกษาศาสตร์ชาวเดนมาร์ค เมื่อปี 1989 หรือ 2532 ลงบันทึกในหนังสือ Nordic Journal of Batany ในปี 1989  คำว่า K. & S. S. Larsen  มาจากชื่อของ ดร. ไค  ลาร์เซน  (Kai Larsen  )  และ S. S. Larsen  ย่อมาจากชื่อของคุณสุภี   ศักดิ์สุวรรณ ภรรยาของดร. ไค  ลาร์เซน

ที่พักภายในอุทยานน้ำตกปาโจ 

ภายในอุทยานแห่งชาติน้ำตกปาโจ ยังมีบ้านพักรับรอง สำหรับนักท่องเที่ยวที่ต้องการค้างคืนบริเวณพื้นที่น้ำตกปาโจ และพื้นที่น้ำตกปาโจ โดยเป็นที่พักในการจัดงานสัมมนานานชาติว่าด้วยมลายูศึกษาครั้งที่ 1 และพื้นที่น้ำตกปาโจเหมาะในการจัดงานสัมมนาที่มีผู้คนเข้าร่วมไม่มากนัก