การเลือกตั้งประธานาธิบดีและรองประธานาธิบดีอินโดเนเซีย ปี 2014

การเลือกตั้งประธานาธิบดีและรองประธานาธิบดีอินโดเนเซีย

เมื่อวันที่ 9 กรกฎาคม 2014 ประเทศอินโดเนเซียก็มีการเลือกตั้งประธานาธิบดีและรองประธานาธิบดีโดยตรงจากประชาชน อยู่ในวาระ 5 ปี และสามารถดำรงตำแหน่งได้เพียง 2 สมัย การเลือกตั้งของประเทศอินโดเนเซีย กำหนดให้มีผู้สมัครทั้งตำแหน่งประธานาธิบดีและรองประธานาธิบดีด้วยกัน และการเลือกตั้งโดยตรงจากประชาชนครั้งนี้ถือเป็นการเลือกตั้งครั้งที่ 3 นับจากการเลือกตั้งโดยประชาชนครั้งแรกในปี 2004  การเลือกตั้งประธานาธิบดีและรองประธานาธิบดีอินโดเนเซียนั้น กฎหมายการเลือกตั้งปี 2008 กำหนดว่าพรรคการเมืองที่มีเสียงในสภาผู้แทนราษฎร (Dewan Perwakilan Rakyat)มากกว่า 20 ที่นั่ง หรือมีคะแนนเสียง Popular Vote 25 เปอร์เซ็นต์ สามารถเสนอชื่อผู้สมัครเป็นประธานาธิบดีและรองประธานาธิบดี

กฎหมายเลือกตั้งยังกำหนดว่าผู้สมัครประธานาธิบดีและรองประธานาธิบดีต้องได้คะแนนมากกว่า 50 เปอร์เซ็นต์ของทั้งหมด และได้คะแนนอย่างน้อย 20 เปอร์เซ็นต์จากทุกจังหวัด รวมทั้งไม่น้อยกว่า 50 เปอร์เซ็นต์ของจำนวนจังหวัดทั้งหมดที่มี 34 จังหวัด  ในกรณีไม่มีผู้สมัครประธานาธิบดีและรองประธานาธิบดีสามารถทำตามกฎเกณฑ์ที่กำหนด ก็จำเป็นต้องมีการเลือกตั้งประธานาธิบดีและรองประธานาธิบดีรอบสอง โดยนำผู้สมัครที่ได้อันดับหนึ่งและอันดับสองมาแข่งกันอีกครั้ง  

การเมืองอินโดเนเซีย  ไม่มีมิตรแท้ ศัตรูถาวร

ในการเลือกตั้งประธานาธิบดีและรองประธานาธิบดีปี 2004 ปรากฏว่ามีผู้สมัคร 5 คน จนต้องมีการเลือกตั้งรอบสองระหว่างหมายเลข 2 นางเมกาวาตี ซูการ์โนปุตรี ผู้นำพรรค PDI P กับนายฮาชิม มาซูดี อดีตผู้นำองค์กรนะห์ดาตุลอุลามา องค์กรศาสนาของมุสลิมอินโดเนเซียที่ใหญ่ที่สุด กับหมายเลข 4 นายสุสิโล บัมบัง ยูโธโยโน ผู้นำพรรคประชาธิปัตย์ (Partai Demokrat) กับนายมูฮัมหมัดยูซุฟ กัลลา ในขณะนั้นเป็นผู้นำพรรคโกลการ์ (Partai Golkar) ปรากฏว่าในการเลือกตั้งประธานาธิบดีและรองประธานาธิบดีรอบสองนั้น นายสุสิโล บัมบัง ยูโธโยโน กับนายมูฮัมหมัดยูซุฟ กัลลา ได้รับชัยชนะในการเลือกตั้ง 

ส่วนการเลือกตั้งประธานาธิบดีและรองประธานาธิบดีในปี 2009 มีผู้สมัครรับเลือกตั้งอยู่ 3 คน คือ หมายเลข 1  นางเมกาวาตี ซูการ์โนปุตรี กับนายปราโบโว สุเบียนโต  หมายเลข 2 นายสุสิโล บัมบัง ยูโธโยโน ผู้นำพรรคประชาธิปัตย์ (Partai Demokrat) กับ ดร. บูดีโยโน อดีตผู้ว่าการธนาคารกลางของอินโดเนเซีย และหมายเลข 3 นายมูฮัมหมัดยูซุฟ กัลลา กับนายพลวีรันโต อดีตผู้บัญชาการทหารอินโดเนเซีย และผู้นำพรรค Hanura (Partai Hati Nurani Rakyat)  ซึ่งปรากฏว่าในการเลือกตั้งประธานาธิบดีและรองประธานาธิบดีในปี 2009  ผู้ชนะการเลือกตั้งคือ นายสุสิโล บัมบัง ยูโธโยโน กับ ดร. บูดีโยโน

การเลือกตั้งประธานาธิบดีและรองประธานาธิบดีในปี 2014  ปรากฏว่ามีผู้สมัครเพียง 2 คนเท่านั้น คือ หมายเลข 1 . ผู้สมัครตำแหน่งประธานาธิบดี คือ นายปราโบโว สุเบียนโต ส่วนผู้สมัครตำแหน่งรองประธานาธิบดี คือ นายมูฮัมหมัดฮัตตา ราชาซา และหมายเลข 2 . ผู้สมัครตำแหน่งประธานาธิบดี คือ นายโจโก วิโดโด ส่วนผู้สมัครตำแหน่งรองประธานาธิบดี คือ นายมูฮัมหมัดยูซุป กัลลา

ประธานาธิบดีคนที่ 7 หรือคนที่ 9 ของประเทศอินโดเนเซีย

ในการเลือกตั้งประธานาธิบดีและรองประธานาธิบดีในปี 2014  จะทำให้ประเทศอินโดเนเซียมีประธานาธิบดีคนใหม่ นั้นคือถ้าถือเป็นทางการก็จะเป็นประธานาธิบดีคนที่ 7 นับตั้งแต่ประธานาธิบดีซูการ์โน ซึ่งเป็นประธานาธิบดีคนแรก แต่ถ้าถือตามหลักประวัติศาสตร์อินโดเนเซีย ก็จะเป็นประธานาธิบดีคนที่ 9 ด้วยในยุคประธานาธิบดีซูการ์โนได้เกิดเหตุการณ์ 2 เหตุการณ์ที่ทำให้เกิดตำแหน่งประธานาธิบดีอินโดเนเซียที่โลกลืม เหตุการณ์แรกเมื่อประธานาธิบดีซูการ์โนถูกฮอลันดาจับกุมขังเป็นเวลาเกือบ 7 เดือน ประธานาธิบดีซูการโนได้สั่งให้นายซัฟรุดดิน ปราวีราเนอฆารา จัดตั้งรัฐบาลเฉพาะกาล ที่เรียกว่า  Pemerintahan Darurat Republik Indonesia (PDRI) ขึ้นต่อสูในป่าของเกาะสุมาตรา  

เหตุการณ์ต่อมา ครั้งแรกตอนที่ประธานาธิบดีซูการ์โนเป็นประธานาธิบดีอินโดเนเซียนั้น ดินแดนอินโดเนเซียไม่ได้มีลักษณะเฉกเช่นปัจจุบัน แต่ดินแดนอินโดเนเซียปัจจุบันประกอบด้วยสาธารณรัฐต่างๆจำนวน 7 สาธารณรัฐ และหนึ่งในนั้นคือสาธารณรัฐอินโดเนเซีย รวมทั้งดินแดนอิสระอีก 9 ดินแดน ดินแดนทั้งหมดได้รวมกันจัดตั้งเป็นประเทศใหม่เรียกว่าสหพันธ์สาธารณรัฐอินโดเนเซีย โดยสาธารณรัฐอินโดเนเซียเป็นส่วนหนึ่งของสหพันธ์สาธารณรัฐอินโดเนเซีย โดยประธานาธิบดีซูการ์โนรับตำแหน่งเป็นประธานาธิบดีของสหพันธ์สาธารณรัฐอินโดเนเซีย ส่วนอัสอาต ดาโต๊ะมูดอ รับตำแหน่งเป็นประธานาธิบดีของสาธารณรัฐอินโดเนเซีย   ดังนั้นผู้ที่ได้รับเลือกในการเลือกตั้งปี 2014 นี้จะเป็นประธานาธิบดีคนที่ 7 หรือคนที่ 9 ของประเทศอินโดเนเซียตามแล้วทัศนะของแต่ละคน

ผู้สมัครประธานาธิบดีและรองประธานาธิบดีในปี 2014  

  ประเทศอินโดเนเซียประกอบด้วยความหลากหลายทางกลุ่มชนเผ่า ดังนั้นผู้สมัครประธานาธิบดีอินโดเนเซีย โดยปกติแล้วจะเป็นผู้สมัครที่มาจากชนเผ่าชวา ส่วนผู้สมัครรองประธานาธิบดีนั้นจะมาจากชนเผ่าอื่นๆ 

สำหรับผู้สมัครหมายเลข 1 นายปราโบโว สุเบียนโต ก็เป็นชนเผ่าชวา เป็นอดีตผู้บัญชาการหน่วยรบพิเศษที่ชื่อว่า Kopassus (Komando Pasukan Khusus) หรือ Special Forces Command มีชื่อเสียงด้านละเมิดสิทธิมนุษยชนในอินโดเนเซีย  เขาเป็นอดีตบุตรเขยของอดีตประธานาธิบดีซูฮารโต เขามาจากตระกูลชนชั้นเชื้อสายเจ้าชวา บิดาของคือศาสตราจาย์ ดร. สุมิโตร โยโจฮาดีกุสุมา อดีตรัฐมนตรีการค้าและอุตสาหกรรม ในยุคอดีตประธานาธิบดีซูการ์โน ส่วนปูของของเขาคือ ระเด่นมัส มาร์โกโน โยโจฮาดีกุสุมา เป็นผู้ก่อตั้งธนาคารที่ชื่อว่าธนาคาร BNI (Bank Nasional Indonesia)

  

ส่วนนายมูฮัมหมัดฮัตตา ราชาซา มาจากชนเผ่ามลายูจากเกาะสุมาตรา เขาเป็นอดีตผู้นำองค์กรศาสนาที่ชื่อว่าองค์กรมูฮัมหมัดดียะห์ องค์กรของชาวมุสลิมที่ใหญ่เป็นอันดับสองของอินดเนเซีย เขายังเป็นอดีตรัฐมนตรีในรัฐบาลของประธานาธิบดีสุสิโล บัมบัง ยูโธโยโน ปัจจุบันเขาเป็นผู้นำพรรค PAN (Partai Amanah Rakyat)  พรรคการเมืองที่สนับสนุนนายปราโบโว สุเบียนโตกับนายมูฮัมหมัดฮัตตา ราชาซา ประกอบด้วย 7 พรรคการเมืองที่รวมตัวเรียกว่า Kaolisi Merah Putih หรือ พันธมิตรแดง-ขาว ซึ่งมีพรรค Gerindra 73 ที่นั่ง พรรค Golkar 91 ที่นั่ง พรรค Demokrat 61 ที่นั่ง รวมทั้งพรรคแนวอิสลามอีก เช่น พรรค PAN 49 ที่นั่ง พรรค PKS 40 ที่นั่ง พรรค PPP 39 ที่นั่ง และพรรค PBB ซึ่งไม่มีที่นั่งในสภา   แต่ละพรรคเมื่อรวมกันจะมีที่นั่งในสภา 353 ที่นั่งจากที่นั่งทั้งหมด 560 ที่นั่ง

ผู้สมัครหมายเลข 2 ผู้สมัครประธานาธิบดีคือนายโจโก วิโดโด อดีตนายกเทศมนตรีเมืองโซโล และปัจจุบันเป็นผู้ว่าราชการจังหวัดกรุงจาการ์ตา โดยมีสถานะเป็น No-active Governor ซึ่งก็มาจากชนเผ่าชวาเช่นกัน ส่วนผู้สมัครรองประธานาธิบดีคือนายมูฮัมหมัดยูซุฟ กัลลา เป็นชนเผ่าบูกิส สำหรับผู้สมัครหมายเลข 2 นี้ได้รับการสนับสนุนจากพรรค PDI P มี 109 ที่นั่ง พรรค PKB มี 47 ที่นั่ง พรรค NasDem มี 35 ที่นั่ง พรรค Hanura มี 16 ที่นั่ง พรรคกลุ่มนี้มีที่นั่งในสภารวมกัน 207 ที่นั่ง จากทั้งหมด 560 ที่นั่ง สำหรับอินโดเนเซียนั้นเป็นเรื่องแปลกที่แตกต่างจากบ้านเรา ตอนที่นายโจโก วิโดโด สมัครเป็นผู้ว่าราชการจังหวัดกรุงจาการ์ตานั้น ผู้เขียนเคยถามนายอาเลกซ์ นอร์ดิน ผู้ว่าราชการจังหวัดสุมาตราใต้ ที่ไปสมัครแข่งกับนายโจโก วิโดโด ว่าถ้าแพ้การเลือกตั้งจะเป็นอะไรต่อ คำตอบคือเป็นผู้ว่าราชการจังหวัดสุมาตราใต้ต่อ เพราะในอินโดเนเซีย ถือว่าเป็นการลาชั่วคราว แล้วยังสามารถกลับมาดำรงตำแหน่งเดิมต่อ นายโจโก วิโดโด หรือชื่อย่อว่า นายโจโกวี มีภาพลักษณ์ที่ดี โปร่งใส มีความติดดิน ซึ่งสิ่งเหล่านี้อาจเป็นภาพที่มีกระบวนการสร้างขึ้นมาก็อาจเป็นได้ เพราะว่าระหว่างการดำรงตำแหน่งเป็นนายกเทศมนตรีเมืองโซโล ในปี 2005-2012 ยังมีกรณีคอรัปชั่นจำนวนหนึ่งที่เกี่ยวข้องกับนายโจโก วิโดโด ที่ยังไม่ได้มีการดำเนินคดี 

นอกจากนั้นนายโจโก วิโดโดยังถูกโจมตีเรื่องความร่วมมือกับชาวอินโดเนเซียที่ไม่ใช่มุสลิม เช่น ครั้งเป็นนายกเทศมนตรีเมืองโซโล เขามีรองนายกเทศมนตรีเป็นชาวคริสต์ที่ชื่อว่า นายฟรานซิสกุส ซาเวรียุส ฮาดี รูดีอัตโม เมื่อเขาชนะได้รับเลือกเป็นผู้ว่าราชการกรุงจาการ์ตา นายฟรานซิสกุส ซาเวรียุส ฮาดี รูดีอัตโม จึงเป็นนายกเทศมนตรีเมืองโซโลแทน ต่อมาเมื่อนายโจโก วิโดโด เป็นผู้ว่าราชการกรุงจาการ์ตา เขาก็มีรองผู้ว่าราชการกรุงจาการ์ตาชื่อนายบาซูกี จาฮายา ปูร์นามา หรือชื่อเล่นว่า อาฮ๊อก เป็นชาวจีนฮักกา นับถือศาสนาคริสต์  ซึ่งสิ่งเหล่านี้อาจไม่ใช่เป็นเรื่องแปลก เมื่อเราศึกษาผู้อยู่เบื้องหลังนายโจโก วิโดโด ส่วนหนึ่งเป็นมหาเศรษฐีชาวจีนอินโดเนเซียที่มีชื่อเป็นภาษาอินโดเนเซีย เช่น นายเจมส์ เรียดี รองประธานเครือ Lippo  นายซอฟเฟียน นาวันดี ประธานเครือ Gamela Group รวมทั้งองค์กร Centre for Strategic and International Studies (Indonesia) ที่เป็นเครือข่ายความสัมพันธ์กับต่างประเทศ ในการวางแผนการสร้างภาพลักษณ์ การหาเสียงของนายโจโก วิโดโดในครั้งนี้กล่าวกันว่า มีนายสแตนลีย์ เบ็นฮาร์ด กรีนเบิร์ก นักวางแผนทางการเมืองชาวสหรัฐเป็นผู้อยู่เบื้องหลัง โดยผ่านนายเจมส์ เรียดี

ผลการเลือกตั้งประธานาธิบดีและรองประธานาธิบดีในปี 2014 

ประเทศอินโดเนเซียเป็นประเทศที่มีพื้นที่กว้างใหญ่ มีเกาะราว 1 หมื่น 7 พันเกาะ และต้องแบ่งเวลาออกเป็น 3 โซนเวลาด้วยกัน แต่ละโซนเวลาจะมีเวลาที่แตกต่างกัน 1-2 ชั่วโมง ในการเลือกตั้งครั้งนี้สามารถลงคะแนนได้ระหว่าง 08.00 น. ถึง 13.00 น. ตามเวลาของแต่โซนเวลา โดยมีหน่วยเลือกตั้งทั้งหมด 486,866 หน่วย มีผู้มีสิทธิ์เลือกตั้งทั้งหมด 186,722,030 คน ผู้สมัครตำแหน่งประธานาธิบดีและรองประธานาธิบดีต้องมีอายุไม่ต่ำกว่า 35 ปี ส่วนผู้มีสิทธิลงคะแนนต้องมีอายุครบ 17 ปีในวันลงคะแนน  

แม้ว่าการเลือกตั้งมีขึ้นในวันที่ 9 กรกฎาคม 2014 ที่ผ่านมา  แต่การประกาศผลการเลือกตั้งจะมีขึ้นในวันที่ 22 กรกฎาคม 2014  หลังจากเสร็จสิ้นการเลือกตั้ง สำนักโพลในอินโดเนเซีย ซึ่งมีอยู่มากมายหลายองค์กร ได้ทำการสำรวจแบบ Quick Count ประกาศว่าผลออกมาแตกต่างกันตามแนวคิด การสนับสนุนของแต่ละฝ่าย  มีทั้งที่ให้ผู้สมัครหมายเลข 1 ชนะ และผู้สมัครหมายเลข 2 ชนะ ซึ่งกล่าวว่าการสุ่มตัวอย่างแบบ Quick Count ในครั้งนี้อาจเกิดความผิดพลาด เพราะมีการสุ่มเลือกตัวอย่างเพียง 2-3 พันหน่วยเลือกตั้ง จากที่มีหน่วยเลือกตั้งทั้งหมดถึง 486,866 หน่วย ทางรัฐบาลอินโดเนเซียจึงให้ผู้สมัครและผู้สนับสนุนทั้งสองฝ่ายหยุด ระงับการประกาศชัยชนะ ให้รอผลการประกาศเป็นทางการในวันที่ 22 กรกฎาคม 2014  ในขณะที่เขียนนี้ยังไม่ประกาศผลการเลือกตั้งว่าใครเป็นผู้ชนะได้รับเลือกเป็นประธานาธิบดีและรองประธานาธิบดีคนใหม่ 

ประธานาธิบดีและรองประธานาธิบดีอินโดเนเซียคนใหม่ ต้องต่อสู้กับปัญหานานัปการ ไม่ว่าปัญหาคอรัปชั่น ปัญหาความยากจนของชาวอินโดเนเซีย ช่องว่างที่แตกต่างเป็นอันมากระหว่างคนรวยกับคนจน ความหลากหลายทางชาติพันธุ์ ความหลากหลายทางวัฒนธรรม ถ้าประเทศอินโดเนเซียได้ผู้นำประเทศที่เข้มแข็ง มีความมุ่งมั่นในการแก้ปัญหา ด้วยประเทศอินโดเนเซียเป็นประเทศใหญ่ มีทรัพยากรธรรมชาติ มีความอุดมสมบูรณ์ เชื่อว่าประเทศอินโดเนเซียจะสามารถเป็นผู้นำของกลุ่มประชาคมอาเซียนได้